عکس پروفایل دارم، پس هستم! | تأثیر سلفی بر افزایش جراحی‌های زیبایی
عکس سلفی با جراحی‌های زیبایی چه ارتباطی دارد؟
این یک مطالعۀ آینده‌‌نگرانه و شهودی است که با استفاده از روش پرسشنامۀ خودایفا، به اجرا درآمده است. با استفاده از یک پرسشنامه آنلاین که از طریق شبکه‌های اجتماعی توزیع شد، داده‌هایی از یک نمونه تصادفی ۶۵۳ نفری از شهروندان عربستان سعودی در بازه سنی ۱۸ تا ۶۵ سال (با میانگین سنی ۲۹.۴ ± ۱۰.۹ سال) جمع‌آوری شد. از این تعداد، ۲۵.۱ درصد (۱۶۴ نفر) مرد و ۷۴.۹ درصد (۴۸۹ نفر) زن بودند.
اکثریت پاسخ‌دهندگان از ظاهر خود در سلفی‌ها راضی بودند. ۵٫۸ درصد از افراد شرکت‌کننده در این پژوهش، انگیزۀ اصلی را برای انجام عمل زیبایی، مشاهدۀ عکس‌های‌سلفی خود بیان کرده‌اند. این جراحی‌ها شامل: تزریق فیلر لب، بوتاکس، جراحی زیبایی بینی، تزریق فیلر گونه، ایمپلنت چانه، جراحی ترمیم جای‌زخم و لیفت پوست‌صورت بوده است. به‌علاوه ۳۷٫۸ درصد از شرکت‌کنندگان علاقۀ خود را به داشتن عمل زیبایی (جراحی زیبایی بینی، تزریق فیلر لب، کاشت چانه، جراحی ترمیمی جای‌زخم، تزریق فیلر‌گونه، بوتاکس یا لیفت پوست‌صورت) در نتیجۀ سلفی‌ها اظهار‌کردند. ۱۳۴ نفر از شرکت‌کنندگان، نارضایتی خود را از ظاهرشان در سلفی بیان نمودند. ۴۷ نفر آنها (۳۵٫۱ درصد) از علاقۀ خود به داشتن یک عمل زیبایی سخن‌گفتند. ۴۶درصد از افرادی که باور داشتند سلفی نواقص چهره‌شان را آشکار می‌کند، تمایل به داشتن یک جراحی زیبایی داشتند. ترجیحات آنان در خصوص نوع جراحی، در میان خانم‌ها انتخاب جراحی زیبایی بینی، تزریق فیلر‌لب، تزریق فیلر‌گونه، بوتاکس‌های ضد‌پیری، لیفت پوست صورت و ایمپلنت چانه بیشتر از مردان به چشم می‌خورد.
بهبود ظاهر بدن از طریق عمل‌های زیبایی به بهبود طرز‌فکر شخص از بدن خود کمک کرده، و موجب افزایش اعتماد‌به‌نفس و در‌نتیجه اجتماعی‌شدن فرد می‌شود.به‌نظر می‌رسد سلفی‌ها دلیل افزایش تمایل به عمل‌های زیبایی باشند، و پیشبینی می‌شود تعداد این عمل‌ها بیشتر هم خواهد شد.
سلفی به عکسی گفته می‌شود که فرد به صورت خود‌نگاره و اغلب با استفاده از دوربین تلفن همراه از خود می‌گیرد. سلفی‌ها تبدیل به دسته‌ای مهم در عکس‌برداری و عنصر کلیدی زندگی بسیاری از افراد شده‌اند. این سلفی‌ها غالباً در بستر شبکه‌های اجتماعی بارگذاری می‌شوند؛ در این فضا ارزش افراد در گرو میزان توجهی است که دریافت می‌کنند. همین امر تأثیر مستقیمی بر روی افزایش تمایل به جراحی زیبایی به هدف بهبود بازخورد افراد به سلفی‌های آینده‌شان می‌شود.
پژوهشگران مفهومی به نام «فیسبوک و کشیدن صورت» را شناسایی کرده‌اند. این مفهوم اشاره به نفوذ این امر در افزایش تمایل جوان‌تر‌ها برای داشتن عمل جراحی زیبایی دارد. چنین پدیده‌ای حاکی از آن است که تأثیر فضای مجازی فراتر از مشاهدۀ ما از ظاهر شخص است.
بااین‌حال، سلفی‌گرفتن تنها راهی نیست که یک فرد تصویر نا‌خوشایندی از خودش را در فضای آنلاین می‌یابد. با دسترسی به دوربین‌های تلفن همراه، اکثریت افراد می‌توانند عکس‌هایی با کیفیت بالا بگیرند. این نکته به این معناست که عکس‌هایی که در یک تجمع اجتماعی غیر‌رسمی گرفته‌شده، ممکن است در حساب‌های کاربری بسیاری در فضای مجازی بازنشر شود و بازدیدکننده‌های بسیاری آن را ببینند. گاهی حتی ممکن است جزئیاتی که افراد در چهرۀ خود ناخوشایند می‌‌پندارند برجسته و آشکار شود. تأثیر روانی ناخودآگاهی که به یک سوژۀ عکس ناگهانی دست می‌دهد، به‌طور قابل‌توجهی متفاوت است از عکسی که از یک سوژۀ آماده به عکاسی گرفته شود. این عکس‌های ناگهانی می‌توانند احساس شرم را در هنگام بارگذاری آنلاین افزایش دهند. طبق مشاهدۀ بسیاری از پزشکان، این تأثیرات روانی در افزایش تقاضا برای جراحی‌های زیبایی دخیل هستند. هدف آنها از این جراحی‌ها، بهبود ظاهرشان برای عکس‌های پروفایل در رسانه‌های اجتماعی است. صرف‌نظر از علاقۀ فردی یا بستر‌های اجتماعی خاص، آدم‌ها فشار قابل‌توجهی را توسط اشخاص حقیقی یا مجازی برای داشتن ظاهری دلپذیراحساس می‌کنند. درمان‌های زیبایی می‌تواند افراد را از شر نگرانی دربارۀ ظاهر خود خلاص کند. حتی اگر این نگرانی‌ها شامل قرارگرفتن در معرض رسانه‌های اجتماعی باشد. پس این مقاله با توجه به کمبود منابع علمی از نحوۀ تأثیر سلفی بر تصمیم‌گیری برای انجام عمل زیبایی انجام شده است.
عکس‌های ناگهانی می‌توانند احساس شرم را در هنگام بارگذاری آنلاین افزایش دهند. طبق مشاهدۀ بسیاری از پزشکان، این تأثیرات روانی در افزایش تقاضا برای جراحی‌های زیبایی دخیل هستند. هدف آنها از این جراحی‌ها، بهبود ظاهرشان برای عکس‌های پروفایل در رسانه‌های اجتماعی است.
تحقیقِ پیشِ رو یک مطالعۀ مشاهده‌ای و آینده‌نگر بوده، که با استفاده از یک پرسشنامۀ خودمدیریتی مخصوص پروژه‌های تحقیقاتی انجام‌شد. این پرسشنامه با استفاده از وبسایت سروی‌مانکی ایجاد شده بود. شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی از جمعیت عربستان سعودی انتخاب شده بودند. یک پرسشنامۀ آنلاین از طریق شبکه‌های اجتماعی و وبسایت به‌صورت تصادفی توزیع شد. جزئیات مربوط به پرسشنامه را می‌توان در پیوست شماره یک مشاهده کرد. مطالعۀ پیش رو توسط هیئت بازبینی دانشگاه ملک سعود تایید شده است.
در این پژوهش، از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده شد. یک پرسشنامۀ آنلاین از طریق شبکه‌های اجتماعی برای یک نمونۀ تصادفی ۶۵۳ نفری از افراد ۱۸ تا ۶۵ سال (با میانگین سنی ۲۹.۴ ± ۱۰.۹ سال) توزیع شد. ۲۵٫۱ درصد از پاسخ‌دهندگان مرد (۱۶۴ مرد) و ۷۴٫۹ درصد آنها خانم (۴۸۹ خانم) بودند. پرسشنامه با مشورت متخصصان زیبایی تهیه‌شده و دارای پیش‌آزمون و دقت آماری کافی بوده است. برخی از اصلاحات هم توسط این متخصصان پیشنهاد شد. در یک پژوهش مقدماتی با حضور بیست شرکت‌کننده، میزان قابل‌فهم بودن نظرسنجی برای مخاطب عام مشخص‌شد. در این پرسشنامه ۶۵۳ پاسخ‌دهنده حضور به عمل آوردند. در بخش نتایج، آمار کلی پاسخ‌دهنده‌ها به پرسش‌های مذکور، در جداول ارائه شده است. شرکت‌کنندگان زیر هجده‌سال از این مطالعه حذف شدند.
پرسشنامه:
۱_ ویژگی‌های جمعیت‌شناختی: از شرکت‌کنندگان دربارۀ اطلاعات شخصی ذیل سوال شد: ملیت، جنس، سن، وضعیت تاهل، بالاترین مدرک آموزشی فعلی، شغل و میانگین درآمد ماهانه.
۲_ تجارب شخصی: به پاسخ‌دهندگان یک پرسشنامۀ دو گزینه‌ای داده شد (۱= بله ۲= خیر) که آیا پیش از این به خاطر عکس‌های سلفی‌شان تصمیم گرفته‌اند که تحت عمل زیبایی قرار بگیرند؟ و اگر چنین است، چه اقدامی را در نظر داشته‌اند. از هرگونه عمل زیبایی انجام‌شده در گذشته به علت سلفی‌ها سوال شد. همچنین نوع عمل انجام‌شده هم مورد پرسش قرار گرفت.
سوالات مقدماتی: شرکت‌کنندگان با بله و خیر، استفاده‌شان از شبکه‌های‌اجتماعی و گرفتن عکس‌های سلفی را نشان‌دادند. پس از آن سوالاتی دربارۀ میزان سلفی‌هایی که می‌گیرند، زاویه‌ای که دوست‌دارند از آن عکس بگیرند و اینکه آیا از فیلتر‌های عکاسی استفاده می‌کنند یا خیر پرسیده شد. این نظرسنجی همچنین داده‌های تعاملات بین فردی و روانی افراد را جمع‌آوری کرد. برای این قبیل سوالات از مقیاس لیکرت استفاده شد. شرکت‌کنندگان پاسخ‌شان را از بین مقیاس پنج درجه‌ای: کاملاً مخالف، مخالف، خنثی، موافق و کاملاً موافق انتخاب کردند.
اندازه‌گیری‌ها: میزان علاقه به انجام عمل زیبایی در مقیاس ۷ امتیازی، نقطۀ یک (عدم علاقه نشان می‌دهد) تا هفت(نشان‌دهندۀ سطح بالای علاقه است) سنجیده شد. با درخواست از شرکت‌کنندگان برای انتخاب یک امتیاز در مقیاس ۷ امتیازی، یک (ناراضی) تا هفت (رضایت کامل)، میزان رضایت آنها از ظاهر خود چه به صورت کلی و چه در عکس‌های سلفی ارزیابی شد.
آمار:
از نرم‌افزار SPSS ویندوز۱۶٫۰ (SPSS،INC، و شرکت IBM Chicago Illinois) برای تولید آمار توصیفی و انجام آزمون مربع کای استفاده شد.
مقدار p کمتر از ۰.۰۵ به عنوان آستانه معناداری آماری تعیین شد.
نتایج:
طبق گزارش پاسخ‌دهندگان ۵۹٫۷ درصد آنان مجرد و ۳۵٫۸ درصد آنان متاهل بودند. علاوه‌بر‌این، ۷۱٫۴ درصد‌شان دارای مدرک تحصیلی لیسانس و ۱۸٫۲درصد آنان آخرین مدرک تحصیلی خود را دبیرستان معرفی کردند.
۶۴۲ نفر از شرکت‌کنندگان (۹۸٫۳ درصد) تصدیق کردند که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. در‌پی جواب سوال اینکه از کدام بستر استفاده می‌کنند تصویر زیر به دست آمد: واتساپ: ۵۸۵ (۹۱٫۱ درصد)، اسنپ چت: ۵۵۱ (۸۵٫۸ درصد)، توییتر: ۵۰۳ (۷۸٫۳ درصد)، اینستاگرام: ۴۲۲ (۶۵٫۷ درصد)، فیسبوک: ۵۸ (۹ درصد)، الباقی: ۲۲ (3.4 درصد).
۶۱۰ نفر آنان (۹۳٫۴ درصد) اظهار داشتند که عکس‌های سلفی می‌گیرند.
بسامد سلفی گرفتن:
یک‌بار در ماه = ۲۶۳ (۴۳٫۱ درصد)
یک‌بار در هفته = ۱۴۰ (۲۳ درصد)
بیشتر از یک‌بار در هفته = ۱۳۷ (۲۲٫۴ درصد)
هر‌روز = ۱۷ (۲٫۸ درصد)
بیشتر از یک‌بار در روز = ۵۳ (۸٫۷ درصد)
ترجیحات پاسخ‌دهندگان به هنگام گرفتن سلفی عبارت بود از:
تمام‌رخ = ۳۷۹ (۶۲٫۱ درصد)
نیم‌رخ = ۲۳۱ (۳۷٫۹ درصد)
استفادۀ فیلتر‌های عکاسی برای سلفی:
بله = ۲۹۲ (۴۷٫۹ درصد)
خیر = ۸۱ (۱۳٫۳ درصد)
گاهی = ۲۳۷ (۳۸٫۸ درصد)
تصویر نتایج به دست‌آمده از دیدگاه پاسخ‌دهندگان، در جدول شماره ۱ نشان داده‌شده است. به‌طور‌خلاصه، نتایج کلیدی به‌شرح زیر بود:
«عیوبم را نمایان می‌سازد». ۴۰٫۳ درصد آنان حس خنثی به این جمله داشتند، در حالی که ۲۴٫۲ درصد آنان با آن موافق بودند.
«به خاطر عکس‌هایم مورد تمسخر دیگران قرار می‌گیرم». ۴۵٫۰ درصد مخالفت شدید و ۱۴٫۲ درصد خنثی بودند.
«عکس‌های زیادی می‌گیرم و قبل از انتشار در شبکۀ اجتماعی بهترین عکس را انتخاب می‌کنم». ۴۰٫۰ درصد موافق و ۲۶٫۶ درصد به شدت موافق بودند.
طرز فکر شرکت‌کنندگان دربارۀ ظاهر خودشان در جدول شمارۀ دو آمده است. جهت ارائۀ خلاصه: ۲۵٫۰ درصد از شرکت‌کنندگان از ظاهر خود «کاملاً راضی» و ۲۵٫۴ درصد «بسیار راضی» بودند. در رابطه با میزان رضایت شرکت‌کنندگان از ظاهر خود در سلفی‌ها ۲۰٫۴ درصد «کاملاً راضی» و ۱۹٫۸ درصد «خنثی» بودند.
۳۸ (۵٫۸ درصد) نفر از شرکت‌کنندگان ادعا کردند که به خاطر سلفی‌هایشان پیش‌از‌این عمل زیبایی انجام داده‌اند.
جراحی زیبایی بینی = ۱۸ ( ۲٫۸درصد)
تزریق فیل لب = ۳۰ (۴٫۶ درصد)
تزریق فیلر گونه = ۱۷ (۲٫۶درصد)
بوتاکس = ۲۱ (۳٫۲ درصد)
لیفت صورت = ۳ (۰٫۵ درصد)
ایمپلنت چانه = ۷ (۱٫۱ درصد)
جراحی ترمیم جای‌زخم = ۶ (۰٫۹ درصد)
هنگامی که از شرکت‌کنندگان پرسیده شد که آیا تمایل به انجام عمل زیبایی در نتیجه گرفتن سلفی دارند، ۳۷.۸ درصد (۲۴۷ نفر) پاسخ مثبت دادند و روش‌های زیر را مدنظر قرار داشنتد:
جراحی زیبایی بینی = ۱۵۵ (۲۳٫۷درصد)
تزریق فیلر لب = ۹۲ (۱۴٫۱ درصد)
تزریق فیلر گونه = ۳۹ (۶٫۰ درصد)
بوتاکس = ۳۸ (۵٫۸ درصد)
لیفت صورت = ۳۶ (۵٫۵ درصد)
ایمپلنت چانه = ۵۵ (۸٫۴ درصد)
جراحی ترمیم جای‌زخم = ۴۳ (۶٫۶ درصد)
اکثر مراجعانی که بین ۱۶ تا ۳۶ سال سن دارند، عکس‌های سلفی خود را به کلینیک‌های زیبایی می‌آورند و نقاطی را که احساس می‌کنند بدشکل دیده می‌شود نشان می‌دهند. آنها از زوایای مختلف صورت خود عکس می‌گیرند، و اغلب زوایایی که در آن از ظاهر خود راضی هستند در حقیقت به انحراف بینی ختم می‌شود.
میزان رضایت شرکت‌کنندگان از ظاهر خود در عکس‌های سلفی و تمایل‌شان به داشتن عمل زیبایی در جدول شمارۀ سه نشان داده شده است. ۴۵۰ نفر از شرکت‌کنندگان پاسخ دادند، که ۳۱۶ (۷۰٫۲ درصد) نفر از میان آنان اعلام رضایت از سلفی‌های خود کردند. از این گروه، ۲۴۴ نفر (۷۷٫۲ درصد) علاقه‌ای به انجام عمل زیبایی نداشتند و ۷۲ نفر آنها (۲۲٫۸ درصد) مایل به انجام جراحی زیبایی بودند.۱۳۴ نفر از پاسخ‌دهندگان نارضایتی‌شان را از ظاهر خود در سلفی اعلام کردند، اما تنها ۴۷ نفر‌شان (۳۵٫۱ درصد) تمایل به انجام جراحی زیبایی داشتند. (χ۲=۷٫۳۰۶۷; p=0.007)
تمایل به انجام عمل زیبایی، مشخص شدن نواقص افراد در سلفی‌ها، تمسخر ظاهر افراد توسط دیگران، و عکس گرفتن‌های زیاد در جدول شماره ۴ به نمایش در آمده است. درصد میزان علاقه به انجام عمل زیبایی در میان افرادی که عقیده داشتند سلفی‌ها نواقص‌شان را نمایان می سازد (۲۳ نفر ۴۶٫۰%) بیش تر از افرادی بود که بر این باور نبودند (۷۰ نفر، ۱۸٫۹%) (p<0.001). رجوع شود به جدول شماره ۴٫
حدود ۸۴ نفر از پاسخ‌دهندگان به‌طور‌کلی اظهار علاقه‌مندی به انجام جراحی زیبایی کردند.پیشبینی می‌شد بیشتر کسانی که عکس‌های زیادی قبل از بارگذاری عکس مطلوب‌شان در شبکه‌های اجتماعی می‌گیرند جزو این دسته باشند، تا افرادی که چنین عادتی ندارند. این نتیجه از نظر آماری هم درست در آمد(p<0.001). رجوع شود به جدول شماره ۴٫
پاسخ شرکت‌کنندگان به سوال تمایل به انجام عمل زیبایی (بله یا خیر) در جدول زیر با با توجه به جنسیت‌شان نمایش داده شده است. به طور خلاصه، تمایل زنان به انجام جراحی‌های زیبایی بینی، تزریق فیلر لب، تزریق فیلر گونه، بوتاکس، لیفت صورت، ایمپلنت چانه بیشتر از مردان بود (p<0.05) و در جراحی ترمیم جای‌زخم، تفاوتی در تعداد زنان و مردان وجود نداشت (p>0.05) (جدول شماره ۵).
جدول شماره ۱ : نظر پاسخ‌دهندگان دربارۀ سلفی‌ها
| سوالات | به شدت مخالف (n-%) | مخالف (n-%) | خنثی (n-%) | موافق (n-%) | به شدت موافق (n-%) | بدون پاسخ (n-%) |
| سلفی‌ها عیوبم را نمایان می‌کنند | ۴۳ (۶٫۶%) | ۱۲۱ (۱۸٫۵%) | ۲۶۳ (۴۰٫۳%) | ۱۵۸ (۲۴٫۲%) | ۵۴ (۸٫۳%) | ۱۴ (۲٫۱%) |
| به خاطر عکس‌هایم مورد تمسخر دیگران قرار می‌گیرم | ۲۹۴ (۴۵٫۰%) | ۲۰۷ (۳۱٫۷%) | ۹۳ (۱۴٫۲%) | ۳۸ (۵٫۸%) | ۶ (۰٫۹%) | ۱۵ (۲٫۳%) |
| عکس‌های زیادی می‌گیرم و بهترین‌شان را قبل از بارگذاری انتخاب می‌کنم | ۴۷ (۷٫۲%) | ۶۰ (۹٫۲%) | ۹۷ (۱۴٫۹%) | ۲۶۱ (۴۰٫۰%) | ۱۷۴ (۲۶٫۶%) | ۱۴ (۲٫۱%) |
جدول شماره ۲: نظر شرکت کنندگان دربارۀ ظاهر خودشان از مقیاس ۱ تا ۷
| سوالات | به شدت ناراضی | بسیار ناراضی | ناراضی | خنثی | راضی | بسیار راضی | به شدت راضی | بدون جواب |
| آیا از ظاهر خود راضی هستید؟ | ۱۲ (۱٫۸%) | ۱۵ (۲٫۳%) | ۴۵ (۶٫۹%) | ۹۲ (۱۴٫۱%) | ۱۵۰ (۲۳٫۰%) | ۱۶۶ (۲۵٫۴%) | ۱۶۳ (۲۵٫۰%) | ۱۰ (۱٫۵%) |
| آیا از ظاهر خود در سلفی‌ها راضی هستید؟ | ۲۵ (۳٫۸%) | ۳۵ (۵٫۴%) | ۸۶ (۱۳٫۲) | ۱۲۹ (۱۹٫۸%) | ۱۱۷ (۱۷٫۹%) | ۱۰۵ (۱۶٫۱%) | ۱۳۳ (۲۰٫۴%) | ۲۳ (۳٫۵%) |
جدول شماره ۳ : میزان رضایت از سلفی ها و تمایل شرکت کنندگان به داشتن عمل زیبایی
| رضایت | علاقه‌مند | بی‌علاقه | کل |
| راضی | ۷۲ (۲۲٫۸%) | ۲۴۴ (۷۷٫۲%) | ۳۱۶ |
| ناراضی | ۴۷ (۳۵٫۱%) | ۸۷ (۶۴٫۹%) | ۱۳۴ |
| کل | ۱۱۹ (۲۶٫۴%) | ۳۳۱ (۷۳٫۶%) | ۴۵۰ |
جدول شماره ۴: تمایل به انجام عمل زیبایی و نمایان‌شدن نواقص در سلفی‌ها،تمسخر ظاهر فرد توسط دیگران، و گرفتن عکس‌های بسیار
| سلفی‌ها نواقصم را نمایان می‌سازد: | |||||
| مخالف | موافق | کل | p | ||
| تمایل به انجام عمل زیبایی | عدم‌تمایل | ۳۰۰ (۸۱٫۱%) | ۲۷ (۵۴٫۰%) | ۳۲۷ (۷۷٫۹%) | <0.001 |
| تمایل | ۷۰ (۱۸٫۹%) | ۲۳ (۴۶٫۰%) | ۹۳ (۲۲٫۱%) | ||
| کل | ۳۷۰ | ۵۰ | ۴۲۰ | ||
| به خاطر عکس‌هایم توسط دیگران تمسخر می‌شوم: | |||||
| مخالف | موافق | کل | ۰٫۷۵۱ | ||
| تمایل به انجام عمل زیبایی | عدم‌تمایل | ۳۸۳ (۷۴٫۵%) | ۵ (۸۳٫۳%) | ۳۸۸ (۷۴٫۶%) | |
| تمایل | ۱۳۱ (۲۵٫۵%) | ۱ (۱۶٫۷%) | ۱۳۲ (۲۵٫۴%) | ||
| کل | ۵۱۴ | ۶ | ۵۲۰ | ||
| عکس‌های زیادی می‌گیرم و بهترین‌شان را برای بارگذاری انتخاب می‌کنم: | |||||
| مخالف | موافق | کل | <0.001 | ||
| تمایل به انجام عمل زیبایی | عدم‌تمایل | ۱۵۴ (۸۵٫۶%) | ۹۶ (۶۲٫۳%) | ۲۵۰ (۷۴٫۹%) | |
| تمایل | ۲۶ (۱۴٫۴%) | ۵۸ (۳۷٫۷%) | ۸۴ (۲۵٫۱%) | ||
| کل | ۱۸۰ | ۱۵۴ | ۳۳۴ | ||
| P: p مقدار نتایج آزمون مربع کای را نشان می دهد | |||||
جدول شماره ۵: تمایل شرکت‌کنندگان به داشتن عمل زیبایی بر اساس جنسیت
| عمل زیبایی | پاسخ | مرد (n=164) | زن (n=489) | p |
| جراحی زیبایی بینی | بله خیر | ۲۶ (۱۵٫۹%) 138 (84.1%) | 129 (26.4%) 360 (73.6%) | 0.008 |
| تزریق فیلر لب | بله خیر | ۰ ۱۶۴ (۱۰۰%) | ۹۲ (۱۸٫۸%) 397 (81.2%) | <0.001 |
| تزریق فیلر گونه | بله خیر | ۱ (۰٫۶%) 163 (99.4%) | 38 (7.8%) 51 (922%) | 0.001 |
| بوتاکس به هدف ضد‌پیری | بله خیر | ۴ (۲٫۴%) 160 (97.6%) | 34 (7.0%) 455 (93.0%) | 0.033 |
| لیفت صورت | بله خیر | ۴ (۲٫۴%) 160 (97.6%) | 32 (6.5%) 457 (93.5%) | 0.048 |
| ایمپلنت چانه | بله خیر | ۵ (۳٫۰%) 159 (97.0%) | 50 (10.2%) 439 (89.8%) | 0.005 |
| جراحی ترمیم جای‌زخم | بله خیر | ۶ (۳٫۷%) 158 (96.3%) | 37 (7.6%) 452 (92.4%) | 0.101 |
برداشتی که افراد از سلفی‌های خود می‌کنند ممکن است به تمرکز بر روی ناهنجاری‌های مادرزادی ختم شود، و بر اعتماد‌به‌نفس افراد تأثیر بگذارد. گاهی این مسئله حتی فراتر هم رفته، و سلفی‌ها درک افراد از هویت خود را هم تغییر می‌دهند. با وجود این، درک افراد از هویت خود خارج از اهداف این پژوهش است.
جامعۀ عربستان سعودی به‌سرعت غرق در چنین تحولاتی در عکاسی دیجیتال، دسترسی به موبایل و رشد رسانه‌های اجتماعی شده است. بستر‌های زیر بیشترین میزان استفاده در میان رسانه‌های اجتماعی را داشتند: واتس‌اَپ، اسنپ‌چت، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک و غیره. ۹۳٫۴ درصد از پاسخ‌دهندگان اظهار داشتند که سلفی می‌گیرند. یک‌بار در ماه عکس سلفی گرفتن به‌عنوان بیشترین پاسخ گزارش شد. سلفی‌ها اکثراً شامل زاویه تمام‌رخ و در جایگاه دوم شامل زاویۀ نیم‌رخ می‌شوند. ۴۴٫۷ درصد افراد اغلب‌اوقات و ۳۶٫۳ درصد افراد گاهی از فیلتر‌های عکاسی استفاده می‌کنند. اکثریت شرکت‌کنندگان از ظاهر خود در سلفی‌ها راضی بودند، و ۵٫۸ درصد آنان بیان کردند که پیش از این، انواع مختلفی از عمل‌های زیبایی را در نتیجۀ سلفی‌هایشان انجام داده‌اند: تزریق فیلر لب، بوتاکس، جراحی زیبایی بینی، تزریق فیلر گونه، ایمپلنت چانه، جراحی ترمیم جای‌زخم و لیفت صورت از عمل‌های نام برده توسط پاسخ‌دهندگان بود. مطالعۀ حاضر در‌کنار تحقیقات پیشین، به تمایل افراد به انجام جراحی زیبایی پرداخته است و نشان می‌دهد که زنان (تقریبا ۸۵ درصد) بیشتر از مردان (تقریبا زیر ۲۵ درصد) به جراحی زیبایی می‌اندیشند. جمعیت افراد مجرد در‌میان شرکت‌کنندگان این مطالعه غالب بود. الحارثی طی تحقیق در مورد جمعیت‌شناسی افرادی که در عربستان‌سعودی برای انجام عمل‌های زیبایی مراجعه می‌کنند دریافت که ۴۵ درصد آنان مجرد هستند، و واجد شرایط ازدواج بودن با عمل زیبایی مرتبط است. در این مطالعه بیشترین تمایل برای انجام یک عمل زیبایی در پاسخ‌دهندگان زیر چهل سال وجود داشت. این مشخصات سنی به تایید یافته‌های تحقیقات قبلی می‌آیند که گفته می‌شد، جراحی زیبایی در عربستان‌سعودی میان مراجعان بین ۲۰ تا ۴۰ سال بیشتر شایع بوده است. ۳۷٫۸ درصد از پاسخ‌دهندگان در تحقیق پیش‌رو اظهار تمایل برای انجام یک عمل زیبایی در نتیجۀ سلفی‌هایشان کردند (جراحی زیبایی بینی ۲۳٫۷ درصد، تزریق فیلر لب ۱۴٫۱درصد، ایمپلنت چانه ۸٫۴ درصد، جراحی ترمیم جای‌زخم ۶٫۶ درصد، تزریق فیلر گونه ۶٫۰ درصد، بوتاکس ۵٫۸ درصد، لیفت صورت ۵٫۵ درصد). با توجه به نتایج این مطالعه، در پاسخ به سوال «تمایل به انجام عمل زیبایی در نتیجه سلفی‌ها » بیشترین عمل زیبایی که نام برده شد، جراحی زیبایی بینی بود.
۱۳۴ نفر از شرکت‌کنندگان اعلام نارضایتی از ظاهر خود در سلفی‌هایشان داشتند، که ۴۷ نفر آنان (۳۵٫۱درصد) اظهار تمایل به انجام عمل زیبایی کردند. ۷۲ نفر (۲۲٫۸ درصد) از ۳۱۶ نفری که از ظاهر خود در سلفی‌ها رضایت داشتند نیز اظهار تمایل به انجام عمل زیبایی کردند. این مطالعه نشان می‌دهد که عکس‌های سلفی معمولا نواقص صورت را بیشتر نمایان کرده و بین درک این نواقص و تمایل برای انجام عمل‌های زیبایی ارتباطی وجود دارد. از میان افرادی که باور داشتند سلفی‌ها نواقص چهره‌شان را نمایان می‌سازد (۲۳ پاسخ‌دهنده ۴۶٫۰ درصد)، میزان علاقه‌مندی به انجام جراحی زیبایی بیشتر از کسانی است که بر این باور نیستند (۷۰ پاسخ‌دهنده ۱۸٫۹ درصد). وارد و همکاران مفهومی به نام «اثر خود» و تاثیر آن در کوتاه‌شدن بینی در عکس‌های نزدیک را شرح می‌دهند و در ادامه اضافه می‌کنند که این تاثیر ممکن است موجب افزایش تمایل به عمل‌های زیبایی در میان سلفی‌گیران شود.
مطالعه‌ای در ایالات متحدۀ آمریکا نشان داد که گرفتن سلفی‌های متعدد قبل از انتخاب عکس مورد نظر برای انتشار دربستر‌های شبکه اجتماعی کار رایجی است. دستاورد‌های تحقیق حاضر هم این موضوع را تایید می کند، زیرا که ۴۰ درصد از پاسخ‌دهندگان انجام چنین رفتاری را تصدیق کردند. هدف تحقیق ما اما یافتن ارتباط بین سلفی گرفتن‌های متعدد و افزایش تمایل به انجام عمل زیبایی بود.
اکثر مراجعانی که بین ۱۶ تا ۳۶ سال سن دارند، عکس‌های سلفی خود را به کلینیک‌های زیبایی آورده و نقاطی را که احساس می‌کنند بدشکل دیده می‌شود نشان دهند. آنها از زوایای مختلف صورت خود عکس می‌گیرند، و اغلب زوایایی که در آن از ظاهر خود راضی هستند در حقیقت به انحراف بینی ختم می‌شود.
«نسل سلفی» عبارتی است که به پدیدۀ اشتراک‌گذاری مداوم عکس‌های سلفی در میان اشخاص جوان‌تر گفته می‌شود. در مقایسه با دوران پیش از رسانه‌های اجتماعی، تعدد دفعاتی که اشخاص با عکس‌های خود مواجه می‌شوند، صدها بلکه هزاران برابر تخمین‌زده می‌شود.در این تحقیق ما ارتباط مستقیمی را بین مشاهدۀ نواقص در سلفی یا گرفتن چندین سلفی با افزایش میزان تمایل به انجام عمل زیبایی دریافتیم. ۴۶ درصد افرادی که بر نواقص ظاهر خود آگاه بودند، تمایل به جراحی اصلاحی زیبایی داشتند.
به نظر می‌رسد انگیزۀ انجام یک عمل زیبایی به شدت به عواملی نظیر نارضایتی از شکاف بین ظاهر فعلی و ظاهر آرمانی افراد و همچنین تمایل به گرفتن سلفی‌های جذاب تر در آینده مرتبط است.
اشخاصی که علاقه زیادی به سلفی و رسانه‌های اجتماعی دارند، زمان و تلاش زیادی را صرف دستیابی به یک عکس دلخواه می‌کنند. ژست های عکاسی مثل لبخند زدن نمی تواند نقص‌های ظاهری فرد را از نظر فیزیکی تغییر دهند، اما برنامه‌های عکاسی قادر‌اند نمای ایدآل فرد از ظاهرش را در عکس‌ها نشان دهد. عکس گرفتن با چنین برنامه‌هایی در میان کاربران پر‌و‌پا‌قرص شبکه‌های اجتماعی افزایش یافته است. از آن جا که هیچ جایگزینی برای جراحی زیبایی به عنوان راهی برای مشاهدۀ یک نسخه متفاوت از ظاهر خود در زندگی واقعی وجود ندارد، مشاوره جراحی زیبایی به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است.
بر‌طبق تحقیقات منتشر شدۀ در دسترس، موارد زیر محبوب‌ترین جراحی‌های زیبایی در میان زنان هستند: لیفت صورت، جراحی زیبایی بینی، لیزر‌های جوانسازی پوست (ablative resurfacing) و جراحی پلک. میانگین تعداد این جراحی ها در سال برای یک جراح به ترتیب ۳۷،۳۷،۳۶،۳۴ بود. گزارش می‌شود که در سال ۲۰۱۳ روش‌های زیر بیشترین طرفدار را داشتند: بوتاکس برای اهداف ضد‌پیری، تزریقات فیلر، لایه‌برداری سطحی (مثل میکرودرم‌ابریژن[۲]) و لیزر‌های جوانسازی پوست (non-ablative resurfacing). تعداد این جراحی‌ها برای جراحان در سال به ترتیب ۳۴۸،۱۸۷،۱۱۹،۱۰۶ بود.
به نظر می‌رسد انگیزۀ انجام یک عمل زیبایی به شدت به عواملی نظیر نارضایتی از شکاف بین ظاهر فعلی و ظاهر آرمانی افراد و همچنین تمایل به گرفتن سلفی‌های جذاب تر در آینده مرتبط است. در مورد این تمایل در یک گزارش هشدار داده شده است که « این یک روند هشدار‌دهنده است، زیرا سلفی‌های فیلتردار اغلب ظاهری دست‌نیافتنی را ارائه می‌دهند و این امر خط بین واقعیت و خیال را برای مراجعان محو می‌کند».
وانگ و همکاران در‌مورد ارتباط بین عزت‌نفس، رضایت از بدن و انتشار سلفی‌ها در گروهی از خانم‌های چینی به پژوهش پرداختند. همانند مطالعۀ حاضر، محققان دریافتند که بین رضایت از بدن و انتشار عکس‌های سلفی ارتباط قابل‌توجهی وجود دارد.
نتیجه‌گیری
سلفی گرفتن‌ها رایج هستند و ارتباطی وثیق با بارگذاری در شبکه‌های اجتماعی دارند. اکثریت شرکت‌کنندگان در نظرسنجی، تمایل به گرفتن عکس از زاویه تمام‌رخ و استفاده از فیلتر‌های عکاسی داشتند. این تحقیق نظریه‌ای را که بیان می‌کند عدم رضایت از ظاهر در سلفی‌ها تاثیر قابل توجهی بر تمایل به عمل زیبایی دارد را تایید می‌کند. اگر چنین جراحی‌هایی منجر به خلق تصویری بهتر از شخص شود، اجتماعی شدن افراد را بهبود می بخشد.
پیوست اول: پرسشنامه
۱_ ملیت: الف) سعودی ب) غیر‌سعودی
۲_ جنسیت: الف) زن ب) مرد
۳_ سن:
۴_ وضعیت تاهل: الف) مجرد ب) متاهل ج) مطلقه د) بیوه
۵_ سطح تحصیلات: الف) خواندن و نوشتن ب) راهنمایی ج) دبیرستان د) لیسانس ه) ارشد ز) دکتری
۶_ شغل: الف) آموزشی ب) ارتشی ج) سلامت د) تجارت ه) مهندسی و) هواپیمایی ز) هیچ‌کدام
۷_ درآمد ماهانه به ریال عربستان:
۸_ آیا از بسترشبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید؟ الف) بله ب) خیر
۹_از کدام یک از رسانه‌های اجتماعی بیشتر استفاده می‌کنید؟ الف)واتساپ ب) اسنپ چت ج) توییتر د) اینستاگرام ه) فیس بوک و) غیره
۱۰_ سلفی می‌گیرید؟ الف) بله ب) خیر
۱۱_ هر چند وقت یک بار سلفی می‌گیرید؟ الف) یک بار در ماه ب) یک بار در هفته ج) بیش از یک بار در هفته د) هر روز ه) بیشتر از یک بار در روز
۱۲_ از کدام زاویۀ خود ترجیح می‌دهید سلفی بگیرید؟ الف) تمام‌رخ ب) نیم‌رخ
۱۳_ آیا در سلفی‌های خود از فیلتر استفاده می‌کنید؟ الف) بله ب) خیر ج) گاهی
۱۴_ سلفی‌ها: الف) عیوبم را نمایان می‌سازند ب) توسط دیگران به خاطر سلفی‌هایم مسخره می‌شوم ج) تعداد زیادی سلفی می‌گیرم و از میان آنها بهترین را برای بارگذاری انتخاب می‌کنم
۱۵_ از مقیاس ۱ تا ۷ چقدر از ظاهر خود به طور کلی راضی هستید؟
ناراضی .________.________.________.________.________. ________. کاملا راضی
۱۶_ از مقیاس ۱ تا ۷ چقدر از ظاهر خود در سلفی‌ها راضی هستید؟
ناراضی .________.________.________.________.________. ________. کاملا راضی
۱۷_آیا تا کنون در نتیجۀ سلفی‌های‌تان عمل زیبایی انجام داده‌اید؟ الف) بله ب) خیر
۱۸_ اگر بله، تحت کدام یک از عمل‌های زیر قرار گرفته‌اید؟ الف) جراحی زیبایی بینی ب) تزریق فیلر لب ج) تزریق فیلر گونه د) تزریق فیلر چانه ه) بوتاکس به منظور از بین بردن چروک صورت خ) لیفت صورت چ) ترمیم جای‌زخم ص) غیره
۱۹_ آیا به خاطر سلفی‌های‌تان تمایل به انجام عمل زیبایی دارید؟ الف) بله ب) خیر
۲۰_ اگر بله، خواستار کدام یک از عمل‌های زیرهستید؟ لف) جراحی زیبایی بینی ب) تزریق فیلر لب ج) تزریق فیلر گونه د) تزریق فیلر چانه ه) بوتاکس به منظور از بین بردن چروک صورت خ) لیفت صورت چ) ترمیم جای‌زخم ص) غیره
از مقیاس ۱ تا ۷ میزان علاقه‌مندی‌تان به انجام جراحی زیبایی چقدر است؟
ناراضی .________.________.________.________.________. ________. کاملا راضی
اگر به موضوع جراحی زیبایی علاقه‌مندید، اینجا را بخوانید.
