معرفی کتاب اخلاق بازجویی

کتاب اخلاق بازجویی اثر آقای مایکل اسکرکر و ترجمه آقای افشین خاکباز جزء آثار تازه انتشار یافته‌ی فرهنگ نشر نو است که در سال ۱۳۹۶ در دسترس خوانندگان و علاقمندان قرار گرفته‌است. حوزه فعالت آقای اسکرکر در اخلاق و قانون است. علاقه‌های علمی وی در زمینه‌های اخلاق حرفه‌ای، تئوری جنگ، پلورالیسم اخلاقی، اخلاق الهیاتی، دین وسیاست است. آثار منتشرشده ازآقای اسکرکر اخلاق و جنگ نامتقارن، پلورالیسم اخلاقی، اخلاق بازجویی و کتاب جدید ایشان وضعیت اخلاق رزمندگان است. Michael Skerker نویسنده این کتاب در دو بخش مباحث خود را بیان می‌کند. بخش نخست این کتاب درباره بازجویی برای اعمال قانون در داخل کشور است و بخش دوم، به بازجویی در عملیات نظامی و اطلاعاتی اختصاص دارد. نویسنده دلیل این تقسیم‌بندی را این می‌داند که حکومت، دربرخورد با اتباع خود و اتباع خارجی از رویکردهای متفاوتی استفاده می‌کند. این دوبخش از هم مجزا هستند ولی با یکدیگر ارت …

گزارشی از کارگاه 42 فلسفه اخلاق

تفکّر اخلاقی، ویژگی‌های شناخته‌شده‌ای دارد که موجب بروز مسأله‌‌ای خاص می‌شود. ما در زندگی‌مان انواع بسیار مختلفی از امور را ارزش‌گذاری می‌کنیم: الف) از یک سو، اوضاع و احوال یا پیامدها و ب) از سوی دیگر، افعال و سیاست‌ها را ارزش‌گذاری می‌کنیم. الف) برای ارزش‌گذاری اوضاع و احوال یا پیامدها ما از مفاهیم خوب و بد، بهتر و بدتر استفاده می‌کنیم. ب) برای ارزش‌گذاری افعال و سیاست‌ها افزون بر این از مفاهیم درست و نادرست استفاده می‌کنیم. مسأله‌ی کلاسیک این است که آیا خوب و بد (و بهتر و بدتر) ارزش بنیادین دارند یا درست و نادرست؟ آیا جنبه‌ی مستقلی از اخلاق وجود دارد که بر درستی و نادرستی افعال و سیاست‌ها («افعال» را برای افراد به کار می‌برم و «سیاست» را برای نهادها) حاکم باشد یا این آیا خوبی و بدی تنها ارزش بنیادین واقعی‌اند، که در این صورت معیار درستی و نادرستی را باید به‌صورت ابزاری تبیین کرد، به این صورت که انواع خاصّی …

جلسه سیزدهم درس متن‌خوانی اخلاق نیکوماخوس ارسطو

ارسطو حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌زیست و سه اثر مهم در زمینه اخلاق دارد که عبارت‌اند از: اخلاق نیکوماخوس یا اتیکا نیکوماخیا (EN)، اخلاق ادوموس یا اتیکا ادوموس (EE) و اخلاق کبیر یا مگنا مورالیا (MM). اولین نسخه‌ای که از اخلاق نیکوماخوس در دسترس است نسخه‌ای است که آندرونیکوس، با حدود ۳۰۰ سال فاصله از ارسطو، گردآوری کرده است. یعنی تا ۳۰۰ سال چیزی به نام اخلاق نیکوماخوس در میان نبود. یادداشت‌ها و نوشته‌های پراکنده ارسطو بود که یک قرن قبل از میلاد آندرونیکوس آنها را جمع کرد. این نسخه نیز مدت‌ها در کتاب‌خانه‌های بیزانسی نگهداری می‌شد تا اینکه به آن اقبال شد و ترجمه‌ها و ویراست‌های جدیدی از آن صورت گرفت. از بین آثار ارسطو، در باب اصالت اخلاق نیکوماخوس، اجماع بیشتری وجود دارد. محققانی همچون یگر در تحقیقات خود به این مسئله پرداخته‌اند و نشان داده‌اند که چه بخش‌هایی از متن کم شده یا بر آن افزوده شده است. اما تقری …

گزارشی از کارگاه 41 فلسفه اخلاق

خانم دکتر مدملی در خانه اخلاق پژوهان اندیشمندان فلسفه اخلاق، با تاکید بر ضرورت تامل و اجتهاد روش‌مند در حوزه اخلاق، قواعد موروثی یا متعارف علم اخلاق را در مقام عمل ناکافی دانسته و بر آسیب پذیر بودن آنها تاکید می‌کنند. تاملات عمیق این دسته از اندیشمندان، اگر چه از گستردگی و شمول قابل توجهی برخوردار است ولی نمی‌توان برخی نقصان‌های معرفتی را در آن‌ها نادیده گرفت. یکی از این موارد که اخلاق‌شناسان فمینیست نیز جسته و گریخته آن را مورد توجه قرار داده‌اند، محوری است که بتواند به بررسی میزان مداخله جنسیت در مسائل فلسفه اخلاق بپردازد. البته تک نگاره‌هایی وجود دارد که برخی از مسائل جنسیتی فلسفه اخلاق را نه به عنوان یکی از موضوعات فلسفه اخلاق، بلکه به هدف رفع یکی از دغدغه‌ها و معضلات عینی جامعه، مورد بررسی قرار می‌دهد. نظریاتی که بر کارکرد‌ اخلاقیِ جنسیت و نقش آن در تعمیق باور‌ها و ادراکات اخلاقی تأکید دارند، و نیز داور …

آیا اخلاق زنانه و مردانه دارد؟

بسیاری از ما تعبیرهای «اخلاق زنانه» یا «اخلاق مردانه» را به کار می‌بریم. ولی چگونه ممکن است جنسیت در تعیین خوب و بد تعیین کننده باشد؟ برخی از ما پذیرفته‌ایم که رویکرد زنان و مردان به اخلاق تفاوتی ذاتی دارد، از این رو عجیب نیست که با مواجه شدن با اختلاف‌نظرهای اخلاقی، به جای تاکید بر عقلانیت مشترک و تلاش برای حل اختلاف بر مبنای آن، صرفاً درگیری و مجادله رخ می‌دهد. چنین مجادله‌ای پیش فرض‌هایی دارد. پذیرفتن «صفرویک‌گرایی جنسیتی» و تاکید بر ارزش‌های از پیش تعیین شده برای هر یک از جنسیت‌ها پیش‌فرض‌هایی هستند که باعث می‌شوند به این نتیجه برسیم که «اخلاق زنانه» و «اخلاق مردانه» قیاس‌ناپذیر هستند؛ طبعاً وقتی دو سیستم ارزشی قیاس‌ناپذیر با یکدیگر مواجه می‌شوند، از آنجایی که زمینه مشترکی بین آن‌ها برای حل اختلاف نظرها وجود ندارد، تنها راه‌حل درگیری و جنگ، قدرت است. در این حالت، در مواجه با اختلاف‌نظرهای اخلاقی، هر کس قد …

نگاه ابزاری به انسان در جامعه پزشکی

«اگر پول به جای اخلاق نشیند، همه چیز امکان‌پذیر می‌شود» خبر مرگ دو خانم به هنگام وضع حمل (یکی در شهر سقز و دیگری در شهر مهاباد)، یک بار دیگر وجدان جامعه را جریحه‌دار کرد. مادرانی که بایستی بهترین روز زندگی‌شان را در روز تولد فرزندش جشن می گرفت، متأسفانه به دلایلی نامعلوم، رخ در نقاب خاک کشیدند و فرزندان دیگر را در این سرای بی‌کسی تنها گذاشتند. در این سطور قصد آن ندارم که به تحلیل وضعیت موجودِ جامعه‌ی پزشکی بپردازم که مجالی دیگر می‌طلبد و تفصیلی دیگر. پیشنهادِ جلسه‌ی نقد و بررسی اخلاق پزشکی را به خدمت انجمن جامعه‌شناسی عرض می‌کنیم تا از منظر جامعه‌شناختی، حقوقی، فلسفی، اخلاقی و … جوانب موضوع نقد و بررسی گردد، به آن امید که وضعیت موجودِ نامطلوب این قشر، اندکی به وضعیت مطلوب ناموجود گراید. وضعیتی که از هر جهت جای نقد دارد. نمی‌پردازم به اینکه عاملان این وضعیت؛ به جای مطالعه و تحقیق در رشته‌ی تخصصی خود، مشغ …

معرفت‌شناسی فضیلت نظریه‌ای فاعل محور

فصل اول را می‌توان مقدمه‌ای برای کل کتاب دانست. نویسنده در این فصل به‌منظور روشن‌ شدن ماهیت معرفت‌شناسی فضیلت؛ به بررسی تمایز معرفت‌شناسی تحلیلی و فضیلت، خاستگاه تاریخی و معرفتی این نظریه و رویکردهای مختلف آن می‌پردازد. تقدم فضایل عقلانی بر باور موجه و عبور ارزیابی باور از مسیر ارزیابی صاحب باور در فضیلت‌شناسی فضیلت و تقدم باور بر فاعل و تمرکز بر ارزیابی باور در معرفت‌شناسی تحلیلی، مهم‌ترین تمایز این دو نظریه است. از نظر تاریخی، معرفت‌شناسی فضیلت، (هم‌چون اخلاق فضیلت) در اندیشه‌های یونان باستان و الهام گرفتن از فیلسوفانی مانند افلاطون، ارسطو، آکوئیناس، دکارت، کی‌یرکگارد و پیرس،ریشه دارد. بااین‌حال، سوسا در سال ۱۹۸۰، ضمن مقالۀ «کلک و هرم»، برای نخستین بارمفهوم فضیلت عقلانی را به حوزۀ معرفت‌شناسی وارد کرد. همۀ معرفت‌شناسان فضیلت، معرفت‌شناسی را علمی هنجاری و فاعل‌های شناختی و قوا و منش‌های معرفتی آن‌ها را منبع …

پیشنهاد تولستوی برای «زندگی خوب»، خویشتنداری یا رفاه اشرافی

همه انسان‌ها دوست دارند زندگی خوبی داشته باشند و در راستای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. با این حال، تعریف‌های بسیار متفاوتی از «زندگی خوب» وجود دارد؛ افراد متفاوت خواسته‌های متفاوتی را مشخصه زندگی خوب می‌دانند. ولی برخی بعد از رسیدن به خواسته‌های خود احساس نمی‌کنند که زندگی خوبی دارند. تولستوی در نوشته‌های غیرداستانی خود همچون در رساله «گام نخست» به یکی از موضوع‌هایی که پرداخته «زندگی خوب» است. تولستوی بر این باور است که بسیاری گام‌های نخست زندگی خوب را برنمی‌دارند و با تلاش برای رسیدن به گام‌های بعدی که برای خود تعریف می‌کنند امکان دسترسی به زندگی خوب را از بین می‌برند. تولستوی گام اول را آموختن «خویشتنداری» معرفی می‌کند. تولستوی در مقابل افرادی قرار می‌گیرد که زندگی خوب را زندگی پر از تجمل و تن‌پروری و پرخوری می‌دانند. این افراد با وجود تجمل، تن‌پروری و پرخوری به دنبال آرمان‌هایی مانند «عدالت» و «آزادی» هستند؛ …