اخلاقِ ایمانی کی کگور
با ملاحظه مراحل سهگانه زندگی از نظر کیکگور، به ویژه مرحله آخر که مرحله دینی است، در مییابیم که اخلاق موردنظر کیکگور، در مرحله دینی یا ایمانی حیات محقق میشود. آنچه وی در آثار خود با عنوان اخلاق از آن یاد میکند اخلاق عرفی هگلی است و به هیچ وجه اخلاق موردنظر خود او نیست. همچون کانت که عقل عرفی و عقل استعلایی دارد، میتوان برای کیکگور هم اخلاق عرفی و اخلاق برتر در نظر گرفت.
اخلاق ایمانی (Ethics of Faith) عنوانی است که ایوانز تحت آن به اخلاق کیکگور میپردازد. پایه این اخلاق، ایمان به خدا و تسلیم در برابر امر خداست.
در این مقاله تک تک عناصر و مؤلفههای اخلاق ایمانی کیکگور را که عبارت از تسلیم مطلق به امر مطلق، عشق، تمرین و تقلید، و اخلاص است، معرفی خواهیم کرد.
از اخلاق تحقق خود نیز سخن خواهیم گفت که پیوند فلسفه اگزیستانسی کیکگور با اخلاق است. نیز اضافه خواهیم کرد که اخلاق ایمانی کیکگور با مؤلفه تسلیم در برابر امر خدا، در زمره نظریههای امر الاهی محسوب میشود.
مقدمه: مراحل سهگانه زندگی در اندیشه کیکگور
کیکگور سه روش یا سه مرحله برای زندگی در نظر میگیرد: مرحله تذوقی، مرحله اخلاقی و مرحله دینی یا ایمانی. این مراحل هرچند تکاملی و سلسله مراتبیاند اما توالی آنها الزامی نیست؛ یعنی ممکن است شخص در تمام عمرش در مرحله تذوقی و زیباییپرستی بماند و یا اینکه شخص تا آخر اخلاقی باشد و به مرحله دینی نرسد.
به طور خلاصه، مرحله تذوقی، زیستن برای خود است. مرحله اخلاقی، زیستن برای دیگران است. و مرحله دینی، زیستن برای خدا است. در حیات تذوقی معیار هیجان و علاقه است؛ در حیات اخلاقی معیار وظیفه و فضیلت است که از قوانین اجتماعی برمیآید؛ و در حیات دینی معیار خواست و امر خداست.
…