بذار روسیاهی بمونه برای ذغال! | اخلاق مراقبت از مصرف‌کنندگان موادمخدر
طرح مسئلۀ اخلاق مراقبت از مصرف‌کنندگان موادمخدر
اختلالات مرتبط با مصرف موادمخدر (SUD)، که اعتیاد یا سوءمصرف مواد نیز نامیده میشوند، بیماری‌های مزمن و عودکننده‌ای‌اند که غالباً همراه با سایر اختلالات جسمی و روانی، و سوابق پیچیدۀ اجتماعی و پزشکی رخ می‌دهند. برخی از بیماران ــ به‌ویژه مصرف‌کنندگان مت‌آفتامین ــ با مسمومیت حاد همراه با علائم روان‌پریشی و خشونت شدید مراجعه می‌کنند. این امر، خطراتی را برای کارکنان، بیمار و سایر افراد حاضر در محل ایجاد می‌کند. دورۀ ترک اعتیاد نیز می‌تواند چند هفته طول بکشد و نیازمند مداخلۀ شدید باشد. چالش دیگر، درمان عفونت‌های جدیِ پوستی و قلبی است که می‌تواند ناشی از شیوه‌های تزریق ناایمن باشد. این عفونت‌ها به‌طور کلی، با آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی درمان میشوند و اغلب نیاز به یک خط مرکزی در رگ دارند. خطوط مرکزی، دسترسی آسان را برای تزریق موادمخدر غیرقانونی و خطر مصرف بیش‌ازحد را ایجاد می‌کنند و در صورت انجام ناایمن، می‌توانند باعث ایجاد یا تشدید عفونت شوند.
پزشکان ممکن است از نظر اخلاقی دچار تضاد شوند زمانی که:
- احساس می‌کنند مراقبت آنها کمکی نمی‌کند؛
- مداخلات آنها خطرات دیگری را ایجاد می‌کند؛
- به‌دلیل خشونت، قادر به برآورده‌کردن حداقل‌هیمراقبت نیستند.
سؤالاتی که ممکن است هنگام مراقبت از مصرف‌کنندگان مواد مخدر مطرح شود:
- تعهدات کادر درمان در مراقبت از مصرف‌کنندگان موادمخدر چیست؟
- آسیب‌رسیدن به مصرف‌کنندگان را چگونه می‌توان کاهش داد؟
- چگونه باید با خشونت ناشی از مصرف شیشه مقابله کنیم؟
- عوارض ناشی از مصرف موادمخدر (مانند عفونت‌ها) را چگونه درمان کنیم؟
- آیا باید از افراد مبتلا به اختلال مصرف موادمخدر (SUD) بخواهیم که در طول درمان، از مصرف خودداری کنند؟
- آیا باید برای افرادی که موادمخدر تزریق می کنند، سُوندهای مرکزی کار گذاشته شود و در صورتی که پاسخ مثبت است:
- آیا باید به آنها تزریق ایمن (یعنی استفاده از رویکرد کاهش آسیب) را آموزش دهیم؟
- چگونه سیستم پزشکی می تواند به بهترین شکلِ ممکن، نیازهای اساسیِ افراد تحت درمان را تأمین کند؟
پیشنهادات کلی
مصرف موادمخدر باید با درنظرگرفتن شرایط و زمینه‌های فرد مورد بررسی قرار گیرد. ممکن است که هدف بیمار، هنگام مراجعه‌اش به خدمات بهداشتی، اصلاً ترک اعتیاد نباشد. به‌طور کلی، ما تمایل داریم خودمختاریِ بیمار را حتی به قیمت به‌خطر افتادن امنیت او در اولویت قرار دهیم، اما وقتی تهدید قریب‌الوقوعی برای آسیب به خود یا دیگران وجود داشته باشد، اولویت تغییر می‌کند.
نکات مهم برای برخورد با مصرف کنندگان مواد مخدر:
- با کنجکاوی، احترام و بدون قضاوت با بیماران برخورد کنید.
- ابزارهای این حرفه برای عمل بالینی، از جمله دستورالعمل‌‌های پرستاری، که می‌توانند به رسیدگی به مسائل بالینی فوری مصرف‌کنندگان کمک کنند.
- مهار فیزیکی را باید فقط آخرین راه‌حل دانست و در صورت لزوم، طبق دستورالعمل و با نظارت مداوم انجام شود.
- یک پروتکل امنیتی باید بخشی از تمام برنامه‌های آموزشی اورژانس باشد و در صورت نیاز، با درنظرگرفتن ایمنی و کرامت بیمار و کارکنان اجرا شود.
- برای تشدید احتمالی وضعیت بیمار آمادگی داشته باشید و علاوه بر بیمار، دوستان و خانواده او را نیز تحت‌نظر داشته باشید.
- حوادث را پیگیری کنید و روند را تحلیل کنید و گزارش دهید.
- هیئت‌مدیره، سرپرستان و بخش امنیت باید متعهد به پاسداری از امنیت، ارزش و احترام کارکنان باشند.
- برای کارکنان، آموزش با موضوع بهداشت روان، مراقبت آگاهانه از آسیب روحی و مداخله در بحران در نظر گرفته شود.
- همچنین، جلسات پرسش و پاسخ که پس از حوادث تشکیل میشود، می‌تواند مفید باشد.
اخلاق روابط
شفافیت و عدالت، صداقت، بدون قضاوت و مشارکت بیمار در فرایند تصمیم‌گیری، نشان‌دهندۀ احترام و دلسوزی است. اگر بیمار احساس کند حرفش شنیده نشده و قدرتی ندارد یا احساس شرمندگی کند و به او بی‌احترامی شود، مراقبتی صورت نگرفته است. کادر درمان، توانایی نشان‌دادن احترام، حفظ کرامت و بهبود ایمنی بیمار را دارند. رویکرد مبتنی بر آگاهی از آسیب می‌تواند کمک کند.
شرمندگی باعث طرد افراد میشود. مراقبِ کلماتی باشید که به کار می‌برید. برخی از کلمات ــ مانند معتاد به موادمخدر، غیرمتعهد و مراجعه‌کنندۀ مکرّر،معتاد تخت شمارۀ ۴ ــ نشان‌دهندۀ قضاوت است. صحبت‌کردن در مورد فرد به‌عنوان بیمار، باعث انسانیت‌زدایی او شده و تعهد اخلاقی‌اش را برای مراقبت کاهش می‌دهد. این کارِ غیراخلاقی باعث تمایز بین ما و آنان میشود.
خطرات مربوط به روابط بین ذی‌نفعان بسیار مهم است. افرادی که خواهان استفاده از مراقبت‌های بهداشتی‌اند، به‌دلیل وضعیت سلامتی خود در معرض آسیب‌پذیری قرار دارند. کادر درمان باید با نشان‌دادن احترام و مشارکت‌دادن بیمار در مورد مراقبت های خود، اختلافات ناشی از رابطه بیمار با کادر را کم کنند.
معیارها
سوگیری‌های ارزش‌ها و پیش‌فرض‌های ذی‌نفعان در یک موقعیت مهم است. به مصرف‌کنندۀ موادمخدر به‌شدت اَنگ زده میشود و تبعیضی هم که به مصرف موادمخدر کمک می‌کند، ناشی از آن است و درمان را پیچیده می‌کند. خشونت و پرخاشگری ارتباط مستقیمی با بیماری و آسیب‌پذیری مرتبط و تجربۀ زیسته بیمار دارد. پاسخگویی به بیمار با درک (بدون پیش‌فرض) لازمۀ این کار است. این کار را باید با توجه به تجربۀ زیسته، دلایل رفتار آنها و واکنش در صورت نیاز انجام داد، صرف‌نظر از واکنش عاطفی که انگیزه‌ای برای رفتارشان است.
ملاحظاتی برای تفکر
- برای بیمار، چه‌چیزی مهم است؟ چگونه می‌توانیم مهم‌ترین نیازهای ضروری آنها را برآورده کنیم؟
- در مورد بیمار و شرایط، نیازها و ارزش‌های آنها چه حدس‌هایی می‌زنید؟ انتخاب واژگان شما چگونه ارزش‌های شما را منعکس می‌کند؟
- چگونه رویکرد ما به فرد می‌تواند انسانیت او را حفظ کند، صرف‌نظر از حالتی که در آن قرار دارد؟
- چگونه می‌توانیم حق بیمار را برای تعیین سرنوشت خود و ارزش ذاتی خودش را به رسمیت بشناسیم؟
ملاحظات بالینی
- ملاحظات بالینی اخلاقیِ قابل‌توجهی در درمان مصرف‌کنندگان موادمخدر وجود دارد.
- رسیدگی بدون قضاوت به نیازهای فوری ممکن است زمانی که بحران برطرف شد، راه درمان اعتیاد را به روی بیمار باز کند.
- آیا بیمار قادر به تصمیم‌گیری در مورد مراقبت‌های بهداشتی خود هست؟ اگر فرد، مسمومیت حاد یا علائم ترک را تجربه کند، ممکن است قادر به تصمیم‌گیری نباشد. بااین‌حال، مهم است که فرض‌هایی را بررسی کنید و فرصت‌هایی را برای بیمار فراهم کنید تا در تصمیم‌گیری‌ها دربارۀ مراقبت‌های بهداشتی در صورت توانایی مشارکت کند.
- اعتیاد باعث ایجاد تغییرات عصبی میشود که ترک رفتار را سخت‌تر می‌کند، در برخی مواقع، مصرف مواد، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه مکانیسمِ بقا است. درک این موضوع می‌تواند به برقراری ارتباط کمک کند.
- آیا درمان پیشنهادی برای فرد مفید خواهد بود؟ آیا عفونت نسبت‌به آنتی‌بیوتیک حساس است؟ آیا بیمار دچار تغییرات عصبی‌ای است که درمان را غیرممکن کند؟ این موضوع، چه‌بسا برنامه را تغییر دهد.
- پیامدهای درمان پیشنهادی چیست؟ آیا درمان باعث ناراحتی میشود و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد؟ آیا داروهای ضدعفونیِ پیشنهادی، عوارض جانبیای دارند که نیاز به بررسی داشته باشند؟
شفافیت و عدالت، صداقت، بدون قضاوت و مشارکت بیمار در فرایند تصمیم‌گیری، نشان‌دهندۀ احترام و دلسوزی است. اگر بیمار احساس کند حرفش شنیده نشده و قدرتی ندارد یا احساس شرمندگی کند و به او بی‌احترامی شود، مراقبتی صورت نگرفته است. کادر درمان، توانایی نشان‌دادن احترام، حفظ کرامت و بهبود ایمنی بیمار را دارند. رویکرد مبتنی بر آگاهی از آسیب می‌تواند کمک کند.
تعهدات اخلاقی
قوانین اخلاق حرفه‌ای در تمامی رشته‌های حوزه سلامت، بر «وظیفۀ مراقبت» و «تعهد به رهانکردن فرد نیازمند» تأکید می‌کنند. کارکنان موظف‌اند براساس استانداردهای حرفه‌ای خود عمل کنند. در حالت ایده‌آل، تعهدات قانونی، سازمانی و حرفه‌ای باید با یکدیگر مطابقت داشته باشند تا از فشار اخلاقی در میان ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی جلوگیری شود.
پیامدها
یکی از ملاحظات اخلاقی مهم در هر تصمیمی، نتایج بالقوۀ آن تصمیم است.
مسمومیت حاد می‌تواند یک فوریت پزشکی محسوب شود. درمان ضروری پزشکی می‌تواند جان بیمار را نجات دهد و سر باز زدن از درمان یا بی‌احترامی به آن می تواند به معنای عدم دریافت هرگونه مراقبتی باشد. آموزش تزریق ایمن به آنها می‌تواند از عفونت‌های بعدی جلوگیری کند.
همچنین باید پیامدهای روابط عمومی در نظر گرفته شود. مهم است که بدانیم بازنشر مطالب مربوط به تعاملات بیمار با سیستم بهداشت و درمان می‌تواند بر اعتماد عمومی تأثیر بگذارد.
اصول اخلاقی اخلاق مراقبت از مصرف‌کنندگان موادمخدر
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تصمیم گیری اخلاقی، به‌کارگیری اصول اخلاقی در مسئله است. به‌عنوان مثال:
ــ احترام به استقلال فردی: بیمار در حال حاضر تا چه اندازه قادر به درک وضعیت خود است؟ آیا آنها خواهان درمان هستند؟ چگونه می‌توان به ترجیحات آنها احترام گذاشت؟ چگونه می‌توان به انسانیت‌شان احترام گذاشت و دست آنها را کمی باز گذاشت؟
ــ سودمندی: چه‌چیزی به نفع بیمار خواهد بود؟ این نکته باید به‌طور عینی در نظر گرفته شود، به‌استثنای مواردی که برای بیمار خطرآفرین است. با توجه به شرایط، خواسته‌ها و ترجیحات بیمار، زمینه و شرایط، و دانشِ پزشکی در مورد خطرات و مزایا، چه‌چیزی برای فرد بهتر است؟
ــ خوش‌رفتاری: امتناع از درمان باعث تشدید نابسامانی ساختاری میشود و بیمار را در وضعیت بدتری قرار می‌دهد. چگونه رویکرد کاهش آسیب می‌تواند به انتخاب‌ها و شرایط بیمار منجر به احترام شود؟
ــ عدالت: اگر رفتار عادلانه را به «درمان براساس نیاز» تعریف کنیم، نتیجه‌اش میشود محرومیت. بین نیاز به رفتار منصفانه و مؤثر با بیماران و مدیریت منابع، تنش وجود خواهد داشت. تعهد پزشک در آن لحظه، درمان فردی است که در مقابل او قرار دارد، با درنظرگرفتن این‌که فرد موردنظر در آن زمان به چه‌چیزی نیاز دارد؟
سؤالات قابل‌تاملی در این زمینه پیش می‌آید:
- با چه دوراهی‌های اخلاقی‌ای روبه‌رو هستم؟
- چه‌کسی می‌تواند به من در حل آن کمک کند؟
- نیازهای بیمار چیست؟ اولویت چیست؟ برای رسیدگی به آن چه‌چیزی نیاز است؟
- چه پیش‌فرض‌هایی در مورد این بیمار دارم؟ این پیش‌فرض‌ها چگونه ممکن است بر کارهای من تأثیر بگذارند؟
- برای ایمن نگه‌داشتن بیمار، کارکنان و دیگران، چه الزاماتی وجود دارد؟ چگونه می‌توانیم بهترین تعادل را بین ایمنی و کرامت برقرار کرده و نیازهای بالینی بیمار را برآورده کنیم؟
- ارزش‌ها و احساسات شخصیِ من چگونه در واژگانی که استفاده می‌کنم منعکس میشود؟حتی اگر احترامِ متقابل نبینم، چگونه می‌توانم احترام نشان دهم؟
نقش اخلاق در ترک اعتیاد را اینجا بخوانید: خودکرده را تدبیر هست!
