خشت اول چون نهد معمار صاف، تا ثریا میرود دیوار صاف! | ۱۰ دلیل برای تقویت هوش اخلاقی در کودکان
ده دلیل اصلی برای ایجاد هوش اخلاقی در دانشآموزان
هوش اخلاقی، جوانان را برای رفتاری درست یاری میکند، چه با راهنمایی دیگران، چه بدون راهنمایی. خبر مهم این است که میتوان این نوع از هوش را آموخت. در ادامه، به ده دلیل اصلی برای پاسخ به چرایی ایجاد هوش اخلاقی در دانشآموزان میپردازیم: (توضیح بیشتر دربارۀ هوش اخلاقی)
۱ـ هوش اخلاقی، نقش مؤثری در تربیت دارد: تربیت یا هوش اخلاقی درست دارای مؤلفههای اثرگذار است: همدلی، وجدان، خویشتنداری، احترام، مهربانی، بردباری و انصاف. این موارد درنهایت، شخصیت کودکان و مسیر زندگی آنها را شکل میدهند. تربیت هوش اخلاقی تنها امید ما برای پایهگذاری شخصیتی خوب و قوی در کودکان است.
۲ـ هوش اخلاقی، نحوﮤ تفکر و رفتار صحیح را یاد میدهد: در عصر نابسامان امروز، والدین باید راهکارهایی را بلد باشند تا به کودکان کمک کنند از نظر اخلاقی تفکری درست و درنتیجه، رفتاری شایسته داشته باشند. با وجود این، افکارمان شخصیت حقیقی ما را نشان نمیدهد، بلکه رفتار ما نمایانگر افکارمان است. هوش اخلاقی، عادتهای خاص اخلاقی را به کودکان میآموزد و مسیر درست را پیش روی آنها قرار میدهد تا با تفکری درست، رفتاری مناسب از خود نشان دهند.
۳ـ هوش اخلاقی، تضمینشده نیست: هوش اخلاقی را میتوان آموخت، اما رشد آن تضمینی نیست. برای اطمینان از فراگیری هوش اخلاقی کودکان، خودمان باید به صورت آگاهانه الگویی برای آنها باشیم و هوش اخلاقی را تربیت کنیم، پرورش دهیم و به آنان بیاموزیم؛ درغیر اینصورت، پیامد ناخوشایندی در پی خواهد داشت؛ یعنی موجب بیتوجهی، دغلکاری، پرخاشگری، گستاخی، سنگدلی، تنفر و بیعدالتی میشود. با وجود این، باید سنجیده عمل کنیم.
۴ـ هوش اخلاقی در برابر عوامل مخرب مانند محافظ عمل میکند: حقیقتاً عوامل مخرب در فرهنگ ما ریشه دوانده وامکان ندارد کودکان را از تأثیرات آن در امان نگه داشت. به همینخاطر، توسعۀ هوش اخلاقی بسیار حیاتی است. این هوش، نمایندۀ ارزشهای اخلاقی آنها خواهد بود تا با تفکرات ژرف و قوی، تصمیمات درستی بگیرند و دربرابر هرگونه تعارضهای داخلی یا خارجی که با اصول شخصیتی نیک و درست در تضاد است، مقابله نمایند.
۵ـ هوش اخلاقی، مهارتهای بحرانی زندگی را یاد میدهد: هوش اخلاقی متشکل از مهارتهای لازم برای مراقبت از زندگی اخلاقی کودکان است؛ برای مثال، رفع ناسازگاری، همزادپنداری، تشخیص خوب از بد، جدیگرفتن خود، کنترل خشم، افزایش صبر و تحمل، گفتگوی عادلانه، برقرای ارتباط مؤدبانه، همکاری، خودکنترلی و رفاقت. این مهارتها در همۀ مقاطع زندگی مخصوصاً در عصر نابسامان امروزی بسیار ضروری است.
۶ـ هوش اخلاقی، شهروندانی اخلاقی تحویل جامعه میدهد: باید به یاد داشته باشیم که ارزش یک ملت به تولید ناخالص ملی، نبوغ فناورانه یا نیروی نظامی آن نیست، بلکه وابسته به خصلت مردمان آن ملت است. هوش اخلاقی هفت مزیت ماندگار دارد که اصول شهروندی خوب و معیشتی مسئولیتپذیرانه را میسازد.
۷ـ هوش اخلاقی راه مقابله با وسوسهها: هوش اخلاقی به کودکان نیرویی میبخشد تا با صفت بدی درونی و بیرونیشان مقابله کنند؛ بنابراین، به آنچه درست است عمل مینمایند. این نیرو موجب هدایت آنها بهسمت چالشهای اخلاقی و فشارهایی میشود که به ناچار در تمام زندگی با آن روبهرو خواهند شد تا بتوانند رفتار و اخلاق مناسبی را با راهنمایی یا حتی بدون راهنماییهای بزرگسالان نشان دهند.
۸ـ هوش اخلاقی راه مقابله با خشونت و سنگدلی: درمیان ۲۶ کشور ثروتمند جهان، جوانان ما1 پرخاشگرتریناند و هر روز هم سنگدلی و بیرحمی رو به فزونی است. بااینحال، بهدنبال نصب فلزیابها2 و استخدام نگهبانانی هستیم تا از دانشآموزان «مراقبت کنند». بهترین مراقب، هوش اخلاقی است که با آموزش صفات همدلی، وجدان و خویشتنداری، آنها را از خشونت دور میکند. کودکان بدون کمکِ این عوامل تبدیل به بمبهای ساعتی شده که در شُرُف انفجار هستند. اما میتوان هوش اخلاقی آنها را شکل داد؛ درواقع، این تنها امید ماست.
۹ـ هوش اخلاقی رفتار نیک را القا میکند: هوش اخلاقی متشکل از صفات اخلاقی است که باعث شده کودکان، مؤدب و دلسوز باشند و محترمانه رفتار کنند. این هفت مورد الگویی برای ایجاد شخصیت کودکانمان و اصلاح رفتار آنها است؛ درنهایت، به آنها یادآوری کنیم که یک انسانِ مهربان و دلسوز هستند.
۱۰ـ سرانجام، هوش اخلاقی خلقوخوی فرد را شکل میدهد: رشد اخلاقی فرایندی مستمر است که در طول عمر انسان اتفاق میافتد؛ بااینحال، عادات و اعتقادات هوش اخلاقی، اساس خلقوخوی دائمی کودکان خواهند شد. این مورد دقیقاً کردار نهایی کودکان را شکل داده که بزرگترین میراث برای ما به حساب میآید.