اطلاعیۀ برگزاری جلسۀ «نگاهی به مفهوم یقین اخلاقی با تکیه بر بر رویکردهای ویتگنشتاینی»
کارگاه‌های فلسفۀ اخلاق در خانۀ اخلاق‌پژوهان جوان سابقه‌ای چندساله دارد و اکنون به ایستگاه ۵۶ رسیده است. جلسۀ ۵۶ این کارگاه، دوشنبه ۷ آذرماه ساعت ۱۶ تا ۱۸ در خانۀ اخلاق‌پژوهان جوان برگزار خواهد شد.
موضوع این جلسه نگاهی به مفهوم «یقین اخلاقی» با تکیه بر بر رویکردهای ویتگنشتاینی است که در خدمت دکتر محمدسعید عبداللهی (دکتری فلسفۀ اخلاق، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزۀ فلسفه) خواهیم بود.
در ادامه، پیش‌درآمدی بر این جلسه را خواهید خواند:
ویتگنشتاین در تاملاتِ خویش در بابِ یقین و معرفت، سخن از گزاره‌هایی به میان می‌آورد که آن‌ها را «گزاره‌هایِ لولایی» می‌نامد. به باورِ او زمانی که به این گزاره‌ها می‌‌رسیم، شک معنایِ خود را از دست می‌دهد. این گزاره‌ها همچون لولاهایی هستند که باورهایِ ما گردِ آن می‌چرخند. گزاره‌هایِ لولایی معرفت‌بخش نیستند اما زیربنایِ معرفت را می‌سازند. آن‌ها از سنخ گزاره‌هایِ معمولی نیستند چراکه ویژگی‌هایی مانند دانستنی بودن، موجه یا ناموجه بودن، درست یا نادرست بودن را بر نمی‌تابند. اما این «یقین‌هایِ لولایی» که ویتگنشتاین به آن‌ها توجه دارد، مشابهی اخلاقی دارند: «یقین‌هایِ اخلاقی». باری، گزاره‌هایی وجود دارند که برای ما به عنوان شرکت‌کننده در بازی‌هایِ زبانیِ اخلاق، یقینی‌اند. پاره‌ای از کنش و واکنش‌هایِ اخلاقی، همچون بسیاری از باورهایِ لولایی، بی‌دلیل است. خاستگاهِ آن‌ها تعلیم‌هایی است که به مرور در زیستِ اجتماعی فرا می‌گیریم. توجیه در امور اخلاقی نیز با نحوه‌ی کنش گره خورده است. بنابراین ما دو گونه‌ی «یقین‌هایِ اخلاقی» و «معرفت‌هایِ اخلاقی» داریم. یقین‌هایِ اخلاقی نیز از جنس معرفت نیستند بلکه زیر بنای معرفت‌هایِ اخلاقی هستند و بنابراین نقشی لولایی در تفکرِ اخلاقی دارند. یقین‌هایِ اخلاقی پایه گذارِ توافق‌هایِ ما در داوری‌هایِ اخلاقی‌اند. برای اینکه کنش و فعلِ اخلاقی ممکن شود، باید یقینی نسبت‌به مسائلِ اخلاقی وجود داشته باشد. شرکت در بازی‌هایِ زبانیِ اخلاقی مستلزم توافق بر سر معانیِ اصطلاحات اخلاقی است. یقین‌هایِ اخلاقی، شروطی مهم و توانمند برای گفتمانِ اخلاقی هستند. این ارائه، تلاشی است در این راستا که مفهومِ «یقینِ اخلاقی» را از دریچه‌ی چشمِ فیلسوفی متفاوت و مهم بنگریم. در این مسیر توجه ویژه‌ای به رویکردِ سه تن از فیلسوفانی (پلیزنتز، هرمان و اوهارا) داریم که با نگرشی ویتگنشتاینی به این مفهوم نگریسته‌اند.
این جلسه صرفاً به صورت حضوری در خانۀ اخلاق‌پژوهان برگزار می‌شود و حضور برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.
برای آشنایی بیشتر با دکتر محمدسعید عبداللهی، اینجا را بخوانید.
برای آشنایی با تاریخچۀ کارگاه‌های فلسفۀ اخلاق، اینجا را ببینید.
