نقد و بررسی استدلال‌های ویلیام جیمز در جستارِ «خواستِ باور»
ويليام كينگدم كليفرد (W.K. Clifford) در سال ۱۸۷۷ در جستار «اخلاق باور» (The Ethics of Belief) بنیاد اخلاقی ایمان آوردن را زیر سؤال می‌برد. او در این مقاله تخلف از بایسته‌های معرفتی و اعتماد بدون قرائن و استدلال را امری غیراخلاقی شمرد. او با صورت‌بندی جدیدی از قرینه‌گرایی حداکثری این رهیافت را ارائه کرد و مدعی شد که باور به چیزی بر بنیاد شواهد تابنده، در هر کجا و هر زمان و برای هر کس خطاست.
علی رغم تأثیر فراوان این مقاله، هجده سال طول کشید تا ویلیامی دیگر نقدی جدی بر آن نوشت. ویلیام جیمز (William jamnes) در سال ۱۸۹۹ در جستاری با عنوان «خواست باور» (The will to Believe) کوشید تا به حملات کلیفرد و دیگر قرینه‌گرایان حداکثری خداناباور پاسخ گوید.
این جستار اگر ادعا نکنیم که توانست به نقدهای کلیفرد پاسخ گوید دست کم تا حد فراوانی توانست توازن را میان دو جبهه ایجاد کند.
او به طور خلاصه چنین معتقد است که در مواردی که شواهد کافی برای یک باور موجود نیست، گاهی می‌توانیم فرضیه‌ای را که با نیازهای طبیعت ارادی ما سازگار است بپذیریم و سپس ثابت کنیم که آن فرضيه نتیجه‌بخش است و از حقیقت برخوردار است.
او به طور خلاصه چنین معتقد است که در مواردی که شواهد کافی برای یک باور موجود نیست، گاهی می‌توانیم فرضیه‌ای را که با نیازهای طبیعت ارادی ما سازگار است بپذیریم و سپس ثابت کنیم که آن فرضيه نتیجه‌بخش است و از حقیقت برخوردار است. البته او تأکید می‌کند که این فقط در مورد انتخاب‌های اصیل امکان پذیر است.
بر مقاله جيمز، فارغ از ضعف یا قوت ادعاهای کلیفرد که مجالي جداگانه می‌طلبد انتقادات فراوانی وارد شده است و ما پس از بررسی نظریه جیمز به بازگوبی تعدادی از آنها خواهیم پرداخت. در پایان نیز نقد خود را بر جيمز مطرح خواهیم کرد.
چکیده‌ای از جستار «اخلاق باور»
ویلیام کینگدم كليفرد، ریاضی‌دان و فیلسوف ملحد انگلیسی (۱۸۷۹- ۱۸۶۵) جستار اخلاق باور را در سی و یک سالگی و دو سال پیش از مرگ زودهنگام خود نگاشت و در آن از منظری قرینه‌گرا پشتوانه اخلاقی باور را زیر سؤال برد. کلیفرد در این جستار از یک مثال شروع می‌کند. او یک کشتی‌دار را تصویر می‌کند که به رغم این که می‌داند کشنی او فرسوده است با ایمان به این که خدا کشتی را حفظ خواهد کرد آن را به دریا می‌فرستد. کلیفرد ببان می‌کند که چه کشتی سالم بازگردد و چه سالم بازنگردد، عمل کشتن‌دار غیراخلاقی است چراکه بر بنیاد شواهدی نابسنده کاری را انجام داده است.
…
