اخلاق فضیلت و تصمیمگیری اخلاق در پزشکی
مقدمه
اخلاق فضیلت، برخلاف سایر نظریههای اخلاقی، دیدگاهی فاعلمحور بوده و منش فضیلتمندی فاعل را پیش و بیش از فعل موردتأکید قرار میدهد. به نظر میرسد که این نوع نگاه در حرفۀ پزشکی جایگاه ویژهای دارد. قسم پزشک که او را متعهد به رفتارهایی چون حفظ اسرار بیماران میکند، متضمن فضایلی چون حیا، متانت، صبر، وقتشناسی، و پرهیزکاری است. در این قسم تلویحاً این ایده وجود دارد که خصلت شخص به همان اندازه مهم است که رفتار او. تأکید بر منش، ترویج فضایل و توجه به زمینۀ اجتماعیای که فضیلت در آن اعمال میشود، رابطهای نزدیک ب عمل مراقبتهای بهداشتی و متخصصان آن دارد. اما آیا اخلاق فضیلت میتواند به تصمیمگیری در معماهای دشوار پزشکی کمک کند؟
برخی فیلسوفان، اخلاق فضیلت را به سبب عدم ارائۀ راهنمایی عملی در حل مسائل اخلاقی عینی مورد انتقاد قرار میدهند، اما در مقابل، برخی دیگر با این نگرش مخالف بوده و اخلاق فضیلت را واجد دستورالعملهایی کاربردی میدانند که در دوراهیهای دشوار به تصمیمگیری مدد میرساند. از جمله Rosalind Hursthouse به قواعدی دربارۀ عمل درست اشاره میکند که از فضایل به دست آمدهاند، اما در عین حال به نقش فاعل فضیلتمند و حکمت عملی او در کاربست قواعد اخلاق فضیلت تأکید میکند. Michael Slote نیز معیار عمل درست را بر اساس انگیزههای خیرخواهانه و همدلانۀ فاعل تعریف میکند. در این مقاله، ضمن بررسی تبیین این دو فیلسوف، به بیان نمونههایی از معماهای اخلاقی در پزشکی و راهحلی که اخلاق فضیلت برای این گونه موارد ارائه میدهد، میپردازیم. توجه به سیاق خاص هر موقعیت و واقعیتهای مربوط به آن، اهمیت عواطف و انگیزههای افراد درگیر در آن موقعیت، و در نهایت تمسک به الگوهای اخلاقی از مهمترین نکاتی است که در بحث تصمیمگیری بر مبنای اخلاق فضیلت موردتوجه قرار میگیرد.
…