وضعیت مباحث در فلسفهٔ اخلاق چگونه است؟
در سال ۱۹۹۲، سه چهرهٔ سرشناس فلسفهٔ اخلاق یعنی استیون داروال1، آلن گیبارد2، و پیتر ریلتن3 مقاله‌ای نوشتند تا جریان‌های اصلی و مهم رو به پایان قرن را مرور و بررسی کنند و بگویند وضعیت مباحث در فلسفهٔ اخلاق چگونه است؛ چه سؤالاتی داریم و جواب‌های پیشنهادی کدامند. ترجمهٔ مصطفی ملکیان از این مقاله را در شکل کتابی با عنوان نگاهی به فلسفه اخلاق در سده بیستم (نشر سهروردی، ۱۳۸۱) منتشر شده است. کتاب درآمدی بر نظریهٔ اخلاق هنجاری و فرااخلاق معاصر به نحوی کارکردی مشابه آن مقاله دارد، اما از جهات مهمی هم از آن متفاوت است.
وجه شباهت این است که هر دو، بی‌آنکه قصدشان ورود به بحث و موضع‌گیری دربارهٔ مسائل باشد، می‌خواهند دورنمایی از وضع بحث، سؤال‌ها و پاسخ‌ها ارائه دهند. این کتاب‌ها کمک می‌کنند که بدانیم برای مثال فایده‌گرایی و وظیفه‌گرایی به عنوان نظریه‌های اخلاقی در چه نکاتی اختلاف نظر دارند و شباهتشان چیست. بدین ترتیب، شاید استدلالی به سود یا علیه فایده‌گرایی یاد نگیریم، اما درک بهتری از نظریه و نسبت آن با سایر نظریه‌ها پیدا می‌کنیم.
اما درآمدی بر نظریهٔ اخلاق هنجاری و فرااخلاق معاصر حاضر دو وجه تمایز دارد:
نخست، بر خلاف مقالهٔ آن سه فیلسوف، متن حاضر افزون بر فرااخلاق، اخلاق هنجاری را نیز در بر می‌گیرد. گاه فراموش می‌کنیم که بسیاری از بحث‌ها در فرااخلاق در نهایت برای این هستند که بتوانیم دربارهٔ مسائل اخلاق هنجاری تصمیم بگیریم. ضمن آنکه بسیاری از ما صرفاً با کلیاتی از نظریات اخلاق هنجاری آشنا هستیم و همین آشنایی باعث شده است که از جزئیات و مسائل دقیقی که پیرامون آنها وجود دارد غفلت کنیم.
دوم، این متن در واقع درآمدی بر دستنامهٔ مفصلی است که میلر4 ویراستار آن بوده است. در آن کتاب فصل‌های متعددی جداگانه به مسائل مهمی در فرااخلاق و اخلاق هنجاری می‌پردازند. میلر در این فصل مقدماتی کوشیده است دورنمایی به کل بحث ارائه کند. با این وصف، نه فقط کوشیده تا حد امکان مباحث مختلف و متنوع را در چارچوبی واحد جای بدهد و نسبت آنها را نشان دهد، متن او بناست «مقدماتی» باشد. طبیعی است که جدا از مزیت‌های قبلی، متن حاضر تازه‌تر است و ادبیات جدیدتری را مرور و معرفی می‌کند.
اطلاعات کتاب:
عنوان: درآمدی بر نظریهٔ اخلاق هنجاری و فرااخلاق معاصر
نویسنده: کریستین میلر
مترجم: محسن اسلامی
ناشر: آن سو
سال چاپ: ۱۳۹۸
تعداد صفحات: ۹۶
پی نوشت
