معرفی فیلسوفان اخلاق (۵): راس شفرلانداو
آشنایی با راس شفرلانداو
راس شفرلانداو، فیلسوف آمریکایی، در ۱۸ فوریه ۱۹۶۳ متولد شد. او از سال ۲۰۰۲ (با یک وقفه دوساله) تاکنون استاد فلسفه در دانشگاه ویسکانسین-مدیسون بوده و در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ نیز ریاست دپارتمان فلسفه این دانشگاه را برعهده داشته است.
شفرلانداو در سال ۱۹۸۶ تحصیلات خود را در رشتۀ فلسفه در دانشگاه براون آغاز کرد؛ دانشگاهی خصوصی که ریشه‌های تاریخی در سنت مسیحی دارد اما امروزه سکولار اداره می‌شود.
یک سال بعد، برای دریافت مدرک مقدماتی کارشناسی ارشد با عنوان Master of Studies که معمولاً در برخی دانشگاه‌های بریتانیا مانند آکسفورد به دانشجویان علوم انسانی و هنر اعطا می‌شود، وارد دانشگاه آکسفورد شد. او در سال ۱۹۸۹ با دفاع از پایان‌نامه‌ای در حوزه اخلاق، مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه آریزونا دریافت کرد و در همان سال وارد دوره دکتری شد.
شفرلانداو سرانجام در سال ۱۹۹۲ با دفاع از پایان‌نامه‌ای با عنوان “عدم قطعیت در حقوق و اخلاق” (Indeterminacy in Law and Morals) دوره دکتری را به پایان رساند.
او از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ به عنوان استادیار و سپس تا سال ۲۰۰۲ به‌عنوان دانشیار فلسفه در دانشگاه کانزاس فعالیت داشت. در سال تحصیلی ۱۹۹۷-۱۹۹۸ نیز به عنوان دانشیار مهمان در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی تدریس کرد.
در فاصلهٔ سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷، یعنی در دوره‌ای که همکاری‌اش با دانشگاه ویسکانسین موقتاً قطع شد، به‌عنوان استاد و رئیس مرکز مطالعات اخلاق در دانشگاه کارولینای شمالی در چپل‌هیل فعالیت داشت. همچنین، در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ ریاست مرکز انجمن فلسفی آمریکا را بر عهده گرفت.
آثار و علایق پژوهشی
عمده کار‌‌های شفرلانداو در زمینه فرا اخلاق است، یعنی آن بخش از فلسفه اخلاق که به فهم طبیعت یا ذات گزار‌ه‌ها، جملات، گرایش‌ها و قضاوت‌های اخلاقی می‌پردازد. بر اساس آثارش می‌توان شفرلانداو را از مدافعان برجستۀ واقع‌گرایی ناطبیعت‌گرا دانست.
همان‌طور که در اکثر آثار تالیفی‌اش با همین شیوه، در حال پاسخگویی به این سؤالات بنیادین فرا اخلاقی است که: اخلاق جعل انسان است یا ماهیتی عینی دارد؟ چطور انسان‌ها به دانش اخلاقی دست پیدا می‌کنند؟ آیا همواره دلیل خدشه‌ناپذیری برای گردن نهادن به اخلاق وجود دارد؟ آیا افراد بی‌اخلاق لزوماً غیر منطقی هستند؟ ارزش‌های اخلاقی چطور می‌توانند در جهانی که بر اساس قوانین علمی اداره می‌شود وجود داشته باشند؟
او تاکنون ۷ کتاب و ۴۷ مقاله منتشر کرده است. ضمن آنکه مسئولیت ویرایش شش کتاب و یک مجلهٔ ادواری مطالعات فرا اخلاق دانشگاه آکسفورد را نیز از سال ۲۰۰۶ تا کنون بر عهده داشته و بیش از بیست جلد را آمادۀ چاپ کرده است.
شفرلانداو همچنین به علت علاقه بسیار به این شاخه از فلسفه، کارگاه سالانه‌ای را با موضوع فرا اخلاق و با نام (a.k.a. MadMeta) راه‌اندازی کرده و سال گذشته بیستم سال تاسیس آن را به همراه شرکت‌کنندگان جشن گرفته است.
از مجموع آثار شفرلانداو کتاب «Living ethics: An Introduction with Readings» به زبان فارسی ترجمه شده. این کتاب از مجموعه آثاری است که راس شفرلانداو ویرایش آن را برعهده داشته است. نسخۀ ترجمه‌شده، بر اساس ویرایش دوم کتاب در سال ۲۰۲۲ است. اما اخیراً ویرایش سوم آن نیز با اضافه کردن دو فصل و چند ترجمه اختصاصی، در سال ۲۰۲۴ منتشر شده. این کتاب به زبان فارسی با عنوان «ساکن سرزمین اخلاق» در سه جلد، با همکاری خانۀ اخلاق‌پژوهان جوان و انتشارات امیرکبیر، در سال ۱۴۰۳ به چاپ رسیده است.
لیست کتاب‌ها
۱. Moral Realism: A Defense (2003)
این کتاب مهم‌ترین اثر نظری راس شفرلانداو در دفاع از واقع‌گرایی اخلاقی است؛ دیدگاهی که به یک معنا معتقد است گزاره‌های اخلاقی از حیث صدق و کذب مستقل از باورها یا احساسات فردی و فرهنگی‌اند. شفرلانداو تلاش می‌کند نشان دهد که می‌توان به حقایق اخلاقی عینی باور داشت، بدون آنکه به ماوراء الطبیعه یا خداشناسی اخلاقی متوسل شد.
او با بهره‌گیری از استدلال‌های تحلیلی و بررسی انتقادی دیدگاه‌های رقیب همچون نسبی‌گرایی، نیهیلیسم و اخلاق‌گرایی ذهن‌گرا، سعی در بازسازی و تقویت جایگاه واقع‌گرایی در اخلاق تحلیلی معاصر دارد. این کتاب به‌عنوان اثری نظری و نظام‌مند، سهمی مهم در احیای واقع‌گرایی اخلاقی در فلسفه قرن بیست‌ویکم ایفا کرده است.
۲. Whatever Happened to Good and Evil? (2004)
این اثر، نسخه‌ای ساده‌سازی‌شده و در عین حال مستقل از اثر پیشین شفرلانداو است که با هدف دسترسی مخاطبان غیرتخصصی به مباحث فلسفه اخلاق نگاشته شده است. نویسنده در این کتاب به زبانی روشن و غیرتکنیکی، به نقد دیدگاه‌های رایج همچون نسبی‌گرایی اخلاقی، اخلاق مبتنی بر احساسات، و شکاکیت اخلاقی می‌پردازد و در مقابل از امکان وجود ارزش‌های اخلاقی عینی دفاع می‌کند.
رویکرد کتاب بر تحلیل مفهومی و استدلالی استوار است، اما با مثال‌های روزمره و قابل فهم برای خوانندگان عمومی همراه شده است. این کتاب به‌ویژه برای تدریس مقدماتی فلسفه اخلاق در سطوح پایه توصیه می‌شود.
۳. A Concise Introduction to Ethics (2019)
شفرلانداو در این کتاب به ارائه‌ی مروری کوتاه، ساختارمند و آموزشی از نظریه‌های هنجاری اخلاق می‌پردازد. کتاب با هدف آشنایی اولیه دانشجویان با مبانی اخلاق هنجاری نگاشته شده و نظریه‌هایی همچون وظیفه‌گرایی کانتی، فایده‌گرایی، فضیلت‌گرایی و اخلاق مبتنی بر دین را معرفی و بررسی می‌کند.
نویسنده در کنار تبیین نقاط قوت هر نظریه، نقدهایی که متوجه آن‌هاست را نیز مطرح می‌سازد. نثر کتاب آموزشی، ساده و فاقد پیچیدگی‌های فنی است و به همین دلیل، جایگاه مهمی در منابع درسی مقدماتی فلسفه اخلاق پیدا کرده است.
۴. Philosophical Methodology: From Data to Theory (2022)
این کتاب حاصل همکاری میان شفرلانداو، جی. بنگسن و ترنس کیونو است به این پرسش می‌پردازد که چگونه فلاسفه از داده‌های شهودی یا مفهومی به نظریه‌های فلسفی دست می‌یابند. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا الگویی نظام‌مند برای فرآیند نظریه‌پردازی در فلسفه ارائه دهند که از طریق تحلیل داده‌های مفهومی، شهودهای اخلاقی، و استدلال‌های قیاسی و استقرایی صورت می‌گیرد.
این کتاب به‌ویژه برای فلسفه‌پژوهانی که علاقه‌مند به تحلیل نحوه تولید معرفت فلسفی در حوزه‌هایی چون اخلاق و معرفت‌شناسی‌اند، منبعی دقیق و معاصر به شمار می‌رود.
۵. The Fundamentals of Ethics (ویرایش ششم، ۲۰۲۳)
این اثر از جمله معتبرترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های درسی در حوزه فلسفه اخلاق در جهان انگلیسی‌زبان است. کتاب به‌صورت منظم و آموزشی، مباحث اخلاق هنجاری و فرااخلاقی را پوشش می‌دهد.
در بخش اول، نظریه‌های اصلی اخلاق هنجاری مانند فایده‌گرایی، اخلاق وظیفه‌گرایانه و فضیلت‌گرایی بررسی می‌شود و در بخش‌های بعدی، موضوعاتی مانند عدالت، مرگ، آزادی، و معنای زندگی در پرتو نظریه‌های اخلاقی تحلیل می‌گردد. وضوح نثر، ساختار دقیق و پرسش‌محور بودن مطالب، این کتاب را به منبعی ارزشمند برای تدریس و یادگیری در سطح کارشناسی تبدیل کرده است.
۶. The Moral Universe (2024)
در این کتاب که با همکاری بنگسن و کیونو نوشته شده، تبیین امکان و نحوه وجود واقعی ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی در جهان موضوع اصلی است. از این رو، نوعی جهان‌شناسی اخلاقی ارائه می‌کند و به پرسش‌هایی مانند «حقایق اخلاقی در چه سطحی از واقعیت قرار دارند؟»، «آیا می‌توان آن‌ها را در چارچوب طبیعت‌گرایی توضیح داد؟» و «رابطه آن‌ها با علوم طبیعی چیست؟» می‌پردازد.
۷. Grasping Morality (در دست تألیف)
این کتاب که هنوز در مرحله نگارش است، قرار است به مسئله‌ی ادراک و فهم مفاهیم اخلاقی بپردازد. مؤلفان در تلاش‌اند تا پاسخی فلسفی به این پرسش ارائه دهند که چگونه انسان‌ها مفاهیم اخلاقی مانند خوبی، وظیفه، یا نادرستی را درمی‌یابند. آیا ادراک اخلاقی بیشتر مبتنی بر شهود است یا تجربه؟ آیا عقل درک‌کننده ارزش‌هاست یا احساسات؟
این اثر احتمالاً به بررسی مبانی معرفت‌شناسی اخلاق و نحوه شکل‌گیری شناخت اخلاقی در انسان خواهد پرداخت. با توجه به نویسندگان آن، انتظار می‌رود کتاب سهم قابل توجهی در بازاندیشی فلسفی پیرامون ادراک اخلاقی داشته باشد.
لیست کتاب‌های ویرایش‌شده توسط راس شفرلانداو عبارت‌اند از:
۱. Foundations of Ethics: An Anthology (2006)
این کتاب مجموعه‌ای جامع از مقالات کلاسیک و معاصر در حوزه اخلاق است که با همکاری تری ترنس کیونو گردآوری شده است. اثر حاضر، خواننده را با مسائل اساسی در اخلاق هنجاری و فرااخلاق آشنا می‌سازد، و شامل آثاری از فیلسوفان برجسته‌ای چون دیوید هیوم، کانت، مور، مک‌نتایر و دیگران است.
۲. Metaethics (چهار جلد، ۲۰۰۸)
این اثر چهارجلدی که در قالب مجموعه‌ای مرجع توسط انتشارات راتلج منتشر شده، یکی از جامع‌ترین منابع در حوزه فرااخلاق به شمار می‌رود. شفرلانداو در این مجموعه، گزیده‌هایی از متون مهم قرن بیستم و بیست‌ویکم را در زمینه‌هایی چون معناشناسی اخلاق، معرفت‌شناسی اخلاق، هستی‌شناسی ارزش‌ها و روان‌شناسی اخلاقی گردآوری کرده است.
۳. Ethical Theory: An Anthology (ویرایش دوم، ۲۰۱۲)
در این آنتولوژی، شفرلانداو مجموعه‌ای از مقالات کلیدی در حوزه نظریه اخلاق را گردآوری کرده است؛ آثاری که به شکل‌گیری و تحول نظریه‌های هنجاری همچون فایده‌گرایی، وظیفه‌گرایی، اخلاق فضیلت، و نظریه‌های اخلاقی معاصر کمک کرده‌اند. این کتاب به عنوان منبع درسی برای درس‌های نظریه اخلاقی در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد کاربرد دارد.
۴. Reason and Responsibility (ویرایش شانزدهم، ۲۰۱۷)
این کتاب که پیش‌تر توسط جوئل فاینبرگ تدوین شده بود، در ویرایش‌های اخیر با همکاری شفرلانداو بازبینی و به‌روزرسانی شده است. مجموعه حاضر یکی از معتبرترین و پرکاربردترین آنتولوژی‌های مقدماتی در فلسفه تحلیلی است که خواننده را با مسائل بنیادین فلسفه اخلاق، معرفت‌شناسی، فلسفه دین، و فلسفه ذهن آشنا می‌سازد.
۵. The Ethical Life: Fundamental Readings in Ethics and Moral Theory (ویرایش ششم، ۲۰۲۳)
این کتاب مکملی است برای کتاب The Fundamentals of Ethics و شامل مجموعه‌ای از مقالات منتخب است که به‌منظور آشنایی دانشجویان با بحث‌های واقعی، تاریخی و معاصر در اخلاق طراحی شده است. مقالات کتاب به دو بخش اصلی تقسیم می‌شوند: بخش نخست به مسائل هنجاری همچون عدالت، وفاداری، و حقوق اختصاص دارد و بخش دوم به نظریه‌های اخلاقی پایه می‌پردازد.
سبک تنظیم و گزینش متون، این مجموعه را به ابزاری آموزشی و پژوهشی مؤثر برای دوره‌های مقدماتی فلسفه اخلاق تبدیل کرده است.
۶. Living Ethics (ویرایش سوم، ۲۰۲۴)
اثری است آموزشی که بر پیوند مستقیم میان نظریه اخلاقی و زندگی روزمره تأکید دارد. در این کتاب، تلاش شده است تا مسائل واقعی زندگی مانند سقط جنین، عدالت اجتماعی، تغییرات اقلیمی، فقر جهانی و حقوق حیوانات از منظر نظریه‌های اخلاقی کلاسیک و معاصر بررسی شوند. ویرایش سوم این اثر، به‌روزرسانی‌هایی متناسب با چالش‌های اخلاقی نوین را نیز دربر دارد.
راس شفرلانداو یکی از فیلسوفان معاصر در حوزه اخلاق است که با نوشته‌های تحلیلی، آموزشی و فرااخلاقی خود نقش قابل‌توجهی در دفاع از برخی دیدگاه‌های واقع‌گرایانه ایفا کرده است. او در آثارش به نقد شکاکیت اخلاقی و تلاش برای تبیین معقولیت باورهای اخلاقی پرداخته و در این مسیر به رویکردهای تحلیلی فلسفه اخلاق وفادار مانده است.
شفرلانداو همچنین در نگارش متون آموزشیِ روشن و ساختارمند در زمینه فرااخلاق نقش داشته و از این رهگذر، در ارتقای فهم فلسفیِ مسائل بنیادین اخلاقی، به‌ویژه در میان دانشجویان و پژوهشگران علاقه‌مند به فلسفه تحلیلی، سهمی داشته است
اگرچه او در میان چهره‌های بسیار برجسته این حوزه جای نمی‌گیرد، اما آثارش در ایجاد انسجام مفهومی و روشن‌سازی برخی مباحث پرچالش اخلاقی، برای خوانندگان جدی فلسفه اخلاق سودمند بوده است
