معرفی کتاب «اخلاق مسیحی در مواجهه با پرسش‌های امروزی»
ما غالباً به تأثیر درک و آگاهی و اراده قوی یک فرد در انجام دادن یک عمل اخلاقی که به عنوان تأثیر عوامل درونی او بر عملش یاد می‌شود توجه داریم اما از تأثیر عوامل بیرونی وی یعنی ابعاد مختلف سیاسی، اخلاقی، دینی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و … جامعه‌ای که فرد در آن به سرمی‌برد بر نحوه عملکرد اخلاقی وی غافلیم.
وضعیت جامعه در هر کدام از این ابعاد به هر شکلی که باشد، افراد خود را با شرایط و گزینه‌های خاصی برای تصمیم‌گیری و انتخاب اخلاقی مواجه می‌کند که اگر وضعیت جامعه به نحو دیگری می‌بود شرایط تصمیم‌گیری وی نیز متفاوت گشته و در نتیجه او این امکان را داشت که به گونه‌ای دیگر عمل کند.
امروزه بشر به موازات پیشرفت در علوم مختلف و دستاوردهای گسترده و تأثیر آنها بر سبک و روش زندگی و فاصله گرفتن از زندگی سنتی، با شرایط و مسائل گوناگونی مواجه شده است که بررسی اخلاقی آنها و ارائه راهکارهای عملی اخلاقی برای آنها ضروری و برعهده هر فیلسوف اخلاق به نظر می‌رسد.
در این میان اخلاق مسیحی به عنوان یک رویکرد اخلاقی دینی که مبتنی بر کتاب و آموزه‌های مسیحی است در کنار سایر رویکردهای اخلاقی با این مسائل مواجه و درگیر شده و می‌تواند راهنما و مبنایی برای اخلاق اسلامی باشد که کمتر به این مسائل جدید پرداخته است.
مجموعه مطالعات جدید اخلاق مسیحی 1 که به سرویراستاری رابین گیل 2 استاد الهیات عملی در دانشگاه کنت و نیوکسل انگلستان، منتشر شده است شامل ۴۰ عنوان از این مسائل است که نویسندگان مختلف به هر مسئله در یک کتاب پرداخته و علاوه بر اینکه سعی کرده‌اند مبتنی بر اخلاق مسیحی راهکاری عملی برای آن ارائه کنند، به صورت تجربی نیز برتری رویکرد خود را در حل مسائل بر سایر رویکردها بنمایانند.
کتاب اخلاق مسیحی در مواجهه با پرسش‌های امروزی، گزیده‌ای مشتمل بر ۱۱ گزارش فارسی از ۱۱ عنوان مهم و پرمخاطب همان مجموعه مطالعات اخلاق مسیحی است که در ۴۹۹ صفحه تنظیم و هر کدام توسط نویسندگان مختلف حوزه فلسفه اخلاق انجام شده است و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت ارشاد آن را به کوشش آقای دکتر محسن جوادی به چاپ رسانده است.
۱۱ عنوان و مسئله‌ای که اخلاق مسیحی در این کتاب با آنها مواجه می‌شود عبارتند از: خیر عمومی، امید، نوع‌دوستی، عرصه عمومی، همزیستی، محیط زیست، نظام سلامت، رفتن به کلیسا، اضطرار اقتصادی، دروغ، الکل و اعتیاد.
از متن کتاب: «شیوع برخی عادت‌ها و اعمال مخالف با مکارم اخلاقی در کنار پدیده‌هایی مانند فقر و بیماری و یأس، رشد و حتی بقای جوامع انسانی را تهدید می‌کنند. برای پرداختن به تهدیدهایی چنین فراگیر باید از همه ظرفیت‌های علمی، فلسفی و دینی آدمی بهره گرفت.»
به عنوان نمونه، مسئله‌ای که در کتاب رفتن به کلیسا و اخلاق مسیحی 3، نوشته خود رابین گیل، با آن مواجهیم این است از آنجا که اخلاق فضیلت بر همنشینی با فضیلت‌مندان برای کسب منش اخلاقی تأکید می‌کنند آیا رفتن به کلیسا به عنوان یک مکان خاص و مقدس مسیحی و یک اجتماع دینی می‌تواند به لحاظ اخلاقی تأثیر متمایز و مؤثرتری بر اخلاق شرکت‌کنندگان خود نسبت به سایر اجتماعات اعم از غیر دینی و دینی (اما خارج از کلیسا) داشته باشد؟
وی بر اساس تز فرهنگی خود بر این باور است که رفتن مداوم به کلیسا و حضور در فرهنگ و فضای حاکم بر آن که تقویت‌کننده باورها و اعمال دینی و اخلاقی دسته جمعی می‌باشد می‌تواند بهتر از هر اجتماع دیگری در تقویت باورها، تقیدات و انگیزش اخلاقی مردم نقش داشته باشد. گیل با نقد سایر اخلاق‌شناسان مسیحی که همیشه به وضع مطلوب و آرمانی توجه داشته و از وضع موجود جامعه غافلند و نقد جامعه‌شناسان دین در عدم بررسی دقیق شواهد موجود، برای اثبات مدعای خود به بازنگری دقیق دستاوردهای جامعه‌شناسی دین پرداخته و شواهد موجود در خصوص تأثیر اخلاقی خاص رفتن به کلیسا را ارائه می‌کند. هرچند ممکن است این دستاوردهای جامعه‌شناسی باز هم نتواند بعضی از افراد را قانع سازد و آن را مربوط به زمان و مکان خاص بدانند اما به هر حال در این گزارش به خوبی ارتباط بین اخلاق با دین و جامعه‌شناسی به تصویر کشیده می‌شود.
در مجموع کتاب اخلاق مسیحی در مواجهه با پرسش‌های امروزی از این جهت جذاب و خواندنی است که بیشتر ما را با دنیای اخلاق اجتماعی و کاربردی، تأثیر و پیامدهای ابعاد و مسائل مختلف اجتماعی بر اخلاق، ارتباط اخلاق با سایر علوم مانند جامعه‌شناسی، پزشکی، اقتصاد و … و کسب توانایی و مهارت در ارائه راهکارهای عملی اخلاقی در رویارویی با مسائل مختلف روز آشنا کرده و هرچند اخلاق مسیحی از غنا و پرباری اخلاق اسلامی برخوردار نیست اما از جهت تجربه مواجهه یک رویکرد اخلاق دینی با مسائل روز می‌تواند زمینه‌ساز کارهای متناظری مبتنی بر اخلاق اسلامی گردد.
پی نوشت
تست