بررسی مسائل اخلاقی در سیستم های هوشمند
مقدمه
رایانهها مهمترین فنآوری عصر حاضر هستند و عقل سلیم نوین محسوب میشوند. طی مدت نسبتاً کوتاه چهل سال، رایانهها در جوامع صنعتی به ابزارهای اصلی انجام اعمال مختلف تبدیل شدهاند. بدون آنها و شبکههای کامپیوتری، اکثر فرآیندهای تولید، صنعت، تجارت، حمل و نقل و توزیع، خدمات دولتی، نظامی، بهداشتی، آموزشی و تحقیقی کاملاً متوقف میشود. سالهاست که محققان علوم رایانه و برخی رشتههای دیگر به تحقیق در مورد هوش مصنوعی میپردازند.
هوش مصنوعی عبارت است از بررسی روشهای استفاده از سیستمهای مبتنی بر رایانه جهت انجام وظایف یا حل مسائلی که بهطور معمول توسط قوای ذهنی انسانها انجام میشوند. توسعۀ چنین سیستمهایی که از هوش انسان تقلید میکنند، انگیزۀ اصلی محققان هوش مصنوعی است. تحقیق در مورد هوش مصنوعی چندین زمینۀ فرعی، از جمله سیستمهای خبره، ساخت روباتها، زبانهای طبیعی و تقلید از تواناییهای حسی انسان را دربرمیگیرد.
امروزه این سیستمها تأثیر به سزایی در اقتصاد، فرهنگ و ارتباطات جوامع انسانی دارند. از این رو بحثهای بسیاری در مورد مسائل اخلاقی و اجتماعی آنها شده است. علم اخلاق رایانهای به شناسایی و تحلیل مسائل اخلاقیای میپردازد که در نتیجه استفاده از فناوری اطلاعات در حوزۀ ارزشهای انسانی همچون سلامتی، آزادی، دموکراسی، حریم خصوصی، امنیت، خودشکوفایی و غیره ایجاد شده است. سرعت و سادگی اداره مقادیر هنگفت دادهها توسط رایانهها، مسائل اخلاقی زیادی مثل تجاوز و تعدی به امنیت و حریم خصوصی، دزدیدن اطلاعات شخصی دیگران و جعل کردن پیامها، همچنین نسخهبرداری از صوتها، متون و تصاویر را در پی دارد.
برخی از مسائل اخلاقی مربوط به سیستمهای هوشمند با مسائل مربوط به استفاده از رایانهها، تکنولوژی سیستمهای اطلاعاتی، شبکههای اطلاعاتی و اینترنت مشترک است و برخی دیگر، خاص هوش مصنوعی است. در این مقاله پس از تعریف هوش مصنوعی و سیستمهای هوشمند، ابتدا به بررسی مسائل اخلاقی مشترک بین سیستمهای هوشمند و سیستمهای رایانهای و شبکه جهانی میپردازیم، سپس مهمترین مسائل مرتبط با دو نوع سیستم هوشمند تصمیمگیری، یعنی سیستمهای خبره و سیستمهای دادهکاوی موردبررسی قرار میگیرند.
…